Namangan muhandislik-texnologiya instituti

1.6. Ishlab chiqarish texnologik sxemasiga ko‘ra asosiy va yordamchi 

jixozlarni tanlash ularni ishlab chiqarish unumdorligini xisoblab, kerakli 

miqdorini aniqlash 

Avval xom ashyo yo‘qotish sxemasi asosida umumiy yo‘qotishlarni xisoblaymiz 

Jadval-4 

№ 

Yo’qotishlar turi 

Yo’qotish % 

1 

Uzatish 

0.2 

2 

Disolserda aralashtirish 

0.3 

3 

Biser tegirmon

 

0.4 

4 

Tipga kuyish 

0.2 

5 

Filtrlash 

0.4 

 

Sxemadan ko‘rinib turibdiki umumiy yo‘qotuv 1,5 % tashkil etadi. 

 

Ya’ni 1000 tonna maxsulot olish uchun 30 kg xom ashyo qaytmas yo‘qoladi. 

Ushbu raqam material potoklarnig yo‘qotuvlari asosida tuzilgan. 

 

Asosiy  jixoz  sifatida  aralashtirgich  qabul  qilinadi  va  texnologik  siklning 

vaqti  bu  jixozda  texnologik  vaqt  bilan  belgilanadi.  Bu  vaqtlar  texnologik  jarayon 

asosida olingan. 

 

Sikl vaqti: 0,1 soat  -  Xom ashyoni tayyorlash va uzatish  

0,5 soat - Disolserda  aralashtirish  

0,2 soat - Biser tegirmonda emalni tayyorlash  

1 soat Tipga keltirish  

0.2 soat - Filtlash va qadoqlash.  

Jami 2 soat. 

 

Bir  yildagi  ish  kunini  shanba  yakshanba  va  dam  olish  kunlarini  chiqarib 

xisoblaymiz:  1  yilda  52  xafta  borligi  uchun  52  ta  shanba  va  52  ta  yakshanba 

kunlari  –  jami  104  kun,  bir  yilda  11  bayram  kunlari  mavjud.  Demak:  Bir  yildagi 

ish kunlari quyidagicha xisoblanadi: 

365- 104- 11= 250 

 

Bir kunda  ishlab  chiqarish  kerak  bo‘lgan  maxsulot  xajmini  xisoblaymiz 

20000:250  =80  tonna  kuniga  Bunday  ishlab  chiqarish  quvvati  3  smenali  ish kuni 

qabul qilamiz. 

 

Bu  yerda:  20000  tonna  yillik  ishlab  chiqarish  quvvati  250  kunlik  ish  kuni. 

---

29 

 

Unda ikki smenada 80 tonna maxsulot ishlab chiqariladi.

 

 

Bir  smena  va  bir  yillik  asosiy  xom  ashyolarni  xisoblaymiz  va  tablitsaga 

kirgizamiz. Umumiy yo‘qotish 1,5% bo‘lgani uchun 100 kg maxsulot olish uchun 

101,5  kg  umumiy  xom  bo‘yoq  kerak  bo‘ladi.  Xisoblar  retseptura  asosida  olib 

boriladi. Loyixa uchun birinchi retsepturani tanlaymiz,