Namangan muhandislik-texnologiya instituti

Dispergirlash jarayoni 

Pigmentlangan  lok  bo‘yoq  materiallar  bu  kolloid  sistemalar  bo‘lib 

suspenziya  xolatida  bo‘ladi.  Demak  asosiy  xususiyatlarning  biri  ularning 

cho‘kmaga tushmasligi ya’ni sediminatsion borqarorligi. 

Agregativ mo‘tadillik deganda qattiq faza (yani pigment, to‘ldiruvchi va b.) 

bir  biriga  yopishib  qolmasligi  tushuniladi.  Agar  ular  yopishib  qolsa  qattiq  faza 

og‘irlashadi  va  cho‘kmaga  tushadi.  Lok  bo‘yoq  materiallarning  yana  bir  asosiy 

xossasi  uning  qovushqoqligi.  Uning  qovushqoqligi  qo‘shilgan  qattiq  fazaning 

konsentratsiyasiga bog‘liqligi oddiy emas. Uni tushunish uchun PXK pigmentning 

xajmiy konsentratsiyasi degan tushuncha ishlatiladi. 

Yana  bir  asosiy  tushuncha  bu  pigmentning  dispersligi.  Materiallning 

dispersligi  quyidagi  faktorlarga  katta  ta’sir  ko‘rsatadi:  fiziko-  mexanik,  ximoya, 

dekorativ, optik va boshqalar. Bundan  tashqari polidisperslik, yani zarrachalarning 

o‘lchamlari bir-biridan kam farq qilishi xam katta rol o‘ynaydi. 

Pigmentlangan lok bo‘yoq tayyorlash jarayoni dispergirlash deb ataladi. Bu 

jarayondan  asosiy  maqsad  pigment  agregatlarini  buzish  va  aglomeratdagi  gaz 

fazani  siqib  chiqarib  o‘rniga  parda  xosil  qiluvchining  moddalarini  joylashtirish. 

---

12 

 

Agregatlarning uqalanishi va gaz fazasini siqib chiqarish pigmentning parda xosil 

qiluvchi  bilan  xo‘llanishi  natijasida  erishiladi.  Shu  jaraayonni  tezlashtirish  uchun 

sirt aktiv moddalarning qo‘llanishi katta effekt beradi.