Namangan muhandislik-texnologiya instituti nabidjanova n. N., Rizametova m. A., Raimberdiyava d., Ergasheva r

1.2.8. Tajriba sehning texnologik guruhi 
Tajriba sehdagi barcha ishlar an’anaviy usulda, ya’ni qo’lda, xisoblash 
texnikasini qo’llamay yoki tikuv buyumlarini avtomatlashtirilgan loyihalash 
tizimlari (SARP)ni qo’llab bajariladi. Modelchi konstruktorlar guruhi rassom-
modelyerlar, muhandis konstruktorlar va texnik konstruktorlardan tashkil topgan. 
Bu gurux xodimlari tomonidan quyidagi ishlar bajariladi: 
1. Ishlab chiqarishga joriy etish uchun yangi modellarni yaratish va texnik 
xujjatlarni ishlab chiqish.
2. Yaratilgan modelni tashqi ko’rinishi (rasmi) bo’yicha asos konstruksiyasini 
tuzush va detallarni etalonlarini ishlab chiqarish. 
3. Yordamchi andozani ishlab chiarish. 
4. Andozani texnik ko’paytirish. 
5. Buyum modelini texnik xujjatlarini ishlab chiqish. 

---

23 
Ko’p korxonalarda yangi model manekenga tikilmay, balki bir yo’la o’rtacha 
o’lcham va bo’y uchun tipovoy qomatga tikiladi. Unda rassom-modelyer faqat 
yangi model eskizini yaratadi, texnik-konstruktorlar tomonida buyumning o’lcham 
va bo’y o’rtacha bo’lgan kiyim uchun asos konstruksiya tuziladi va na`muna 
tayyorlanadi. 
Modelni loyihalash usuli model-konstruksiyasi deb ataladi. Yangi model 
konstruksiyasini yaratishga asos konstruksiyani modellash yo’li bilan erishiladi. 
Bunda unifikatsiyalashgan detal va ishlov berish usullaridan keng foydaliniladi. Bu 
usul bitta seriyadagi kiyimlarni tayyorlashda bir xil andoza va joylashmalardan 
foydalanish imkoniyatini yaratadi. Bu esa model yaratishda barcha bosqichlarda 
sarflanadigan vaqtni tejashga olib keladi. Konstruktorning ishi faqat to’g’ri 
keladigan andozalarni tanlab olish va modellashtirishdan iborat bo’ladi. 
1.2.9. Modellarni ishlab chiqarishga tushurishni takomillashtirish 
yo`llari
Bozor iqtisodiyoti va erkin raqobat sharoitida yеngil sanoat korxonalari 
ishlab chiqarishda va ularni rivojlanishida mahsulot sifatli va raqobatbardosh 
bo’lishi muhim ahamiyatga ega. Insonlarni zamonaviy sifatli kiyimlarga ehtiyoji 
doimo ortib borishi tikuv korxonalarni assortimеntlarini ko’paytirish bilan bog’liq. 
Buning uchun esa zamonaviy, takomillashtirilgan tеxnika va tеxnologiyalardan 
foydalanish hozirgi zamon talabidir. 

---

24 
6-rasm. Kiyimni loyihalashtirish tizimi 
Hozirda bir nеcha dasturlarni o’z ichiga olgan, avtomatlashtirilgan 
sistеmalar mavjud bo’lib, modеlni o’lcham va bo’ylarga ko’paytiriladi, ularni 
gazlama sarf normasi aniqlanadi va o’lcham-bo’ylar bo’yicha joylashmalari 1:1 
masshtabda bajariladi. Bunday sistеmalar CAD CAM (Yaponiya firmasi), Cеrber 
(AQSh), Lectra (Frantsiya) va h. k. da andozani ko’paytirish, andoza 
to’shamalarini va bo’rlamalarini tayyorlashda EHM ishlatiladi (6-rasm).