Namangan muhandislik-texnologiya instituti iqtisodiyot fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD) kuymuratova matlubaxon abdimanabovna turizmni rivojlantirishning strategik yo‘nalishlari va turistik xizmatlarni Farg‘ona vodiysi hududida diversifikatsiya qilish

3-rasm. Farg‘ona vodiysi viloyatlarida 2020 yil holatiga mehmonxonalarning ulushi⁵


Rasmdan ko‘rinib turibdiki, vodiydagi mehmonxonalarning 53,7 % Farg‘ona viloyatiga, 26,8 % Namangan viloyatiga va 19.4 % Andijon viloyatiga to‘g‘ri keladi. Demak, turistlarni qabul qilish salohiyati vodiy viloyatlarida har xil. Oxirgi paytlarda qabul qilingan dasturlar asosida turistik infratuzilmalar rivojlanmoqda (6-ilova). Ushbu holatni yillar davomida ham kuzatish mumkin (4- rasm)

4- rasm. Farg‘ona vodiysi viloyatlarida mehmonxonalar va boshqa joylashtirish vositalarining 2016-2020 yillardagi dinamikasi

Ushbu diagramma ma’lumotlaridan ko‘rinib turibdiki, Farg‘ona vodiysini tahlil qilganimizda, Farg‘ona viloyati 2016-2020 yillar davomida mexmonxona va shunga o‘xshash vositalar soni 8,0 barobarga oshgan. Namangan va Andijon viloyatlarida esa bu ko‘rsatkich 3,3 barobarga oshgan. Bundan ko‘rinib turibdiki turizmni joylashtirish xizmatlarining diversifikatsiyasi keskin rivojlanish tendensiyasi kuzatilmoqda. Namangan va Andijon viloyatlarida o‘sish sur’ati sustroq. Bu viloyatlarda ham turistik joylashtirish xizmat turlarini diversifikatsiyasini rivojlantirish uchun dasturlar ishlab chiqishni taqozo etadi.

Farg‘ona vodiysiga, xususan Farg‘ona viloyatiga chet el fuqarolarini turistik ob’ektlarga tashrif buyurishi 2016-2019 yillarda keskin o‘sish dinamikasi kuzatilgan. Biroq 2020 yilda keskin pasaygan(5-rasm) .
Farg‘ona viloyatiga kelgan chet el fuqarolari soni(2016-2020 yillar)

5- rasm. O‘zbekiston Respublikasi Turizmni rivojlantirish davlat qo‘mitasi Farg‘ona viloyati hududiy boshqarmasi ma’lumotlariga asoslangan
2016-yilda Farg‘ona viloyatiga 1408.16 ming nafar chet el fuqarolari tashrif buyurgan, bu 2019 yilga nisbatan 8 barobarga (11323.40 ming nafar) ko‘paygan, 2016 yilni 2020 yilga taqqoslaganda (990.32 ming nafar) 1.4 barobarga pasaygan, sababi 2020 yil 16 martdan O‘zbekiston Respublikasida pandemiya tufayli ko‘rsatkich pasaygan. Farg‘ona vodiysining bir necha ming yillik tarixga ega bo‘lgan madaniy meros ob’ektlari bilan birga har bir go‘shasi har qanday kishini rom etadigan go‘zal va xushmanzara tabiatiga ega. Bularning hammasi ichki turizmni rivojlantirish bilan birga xorijlik sayyohlar ham sevib tomosha qiladigan maskanlardir. Ana shu maskanlarda turizmni rivojlantirish uchun xizmat ko‘rsatish tizimini yanada takomillashtirish, turistik infratuzilmani zamon talabiga mos holda yaratish borasida qilinadigan ishlar ko‘p.

1^ Pardayev M.Q. Ekologik turizm asoslari. Monografiya. – T.: “Navro‘z” nashriyoti, 2012., Islomova R.A. Ekologik turizmni rivojlantirish muammolari. Monografiya. – T.: “IQTISODIYOT”nashriyoti, 2014. – 131 bet., Tuxliyev N., Abdullayeva T. Ekologicheskiy turizm: suщnost, tendensii i strotegiya razvitiya. T.: «O’zbekistonmilliyensiklopediyasi». 2006.- 416 s., Berdiyorov B.S. Ekoturizm va uning O‘zbekiston turizm xizmatlari bozoridagi o‘rni. 08.00.05. I.f.n. ilmiy darajasini olish uchun taqdim etilgan dissertatsiya avtoreferati. Samarqand, SamISI, 2010.- 24 b. Hamidov O.H. O‘zbekistonda ekologik turizmni rivojlantirishni boshqarish mexanizmini takomillashtirish. 08.00.05. – “Xizmat ko‘rsatish tarmoqlari iqtisodiyoti” (iqtisod fanlari). Doktorlik dissertatsiyasi avtoreferati. Samarqand, 2017. – 68 bet., Mat’yakubov U.R. Ekologik vaziyatni inobatga olib turizm samaradorligini oshirish yo‘nalishlari va istiqbollari. 08.00.05. – “Xizmat ko‘rsatish tarmoqlari iqtisodiyoti”. Iqtisod fanlari nomzodi ilmiy darajasini olish uchun taqdim etilgan dissertatsiya avtoreferati. Samarqand, 2011. – 24 bet

2^ O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti qaysi mamlakatga tashrif buyursa, boshqa masalalar bilan birga turizm sohasi bo‘yicha ham hamkorlik qilish yuzasidan bir qancha kelishuvlarga erishib kelmoqda.

3^ Tegishli viloyatlarning statistik boshqarmalaridan olingan ma’lumotlar asosida.

4^Viloyatlar Statistika boshqarmalari ma’lumotlari asosida muallif hisob-kitoblari natijasida shakllantirildi.

5^ 2020 yilgi ma’lumotlar O‘zbekiston Respublikasi Turizmni rivojlantirish davlat qo‘mitasi Farg‘ona viloyati hududiy boshqarmasi ma’lumotlari asosida muallif ishlanmasi.