Namangan muhandislik-qurilish


Yarim o‟tkazgichli diodlar



Download 7,74 Mb.
Pdf ko'rish
bet37/252
Sana24.01.2022
Hajmi7,74 Mb.
#408115
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   252
Bog'liq
elektir javoblari

Yarim o‟tkazgichli diodlar 
 
Yarim o‟tkazgichli kristal diod bir tomonlama o‟tkazuvchanlikka ega bo‟lgan 
ikki  elektrodli  asbobdir. 
n  -  p 
-  o‟tish  hosil  bo‟lishi  xarakteriga  ko‟ra  diodlar 
nuqtaviy  va  yassi  o‟tishga  bo‟linadi.  Yassi  o‟tishlar  electron  -  teshikli  katta  o‟tish 
maydoniga  ega,  shuning  uchun  to‟g‟ri  yo‟nalishda  katta  tokni  o‟tkaza  oladi  (20A 
gacha) va katta miqdordagi teskari kuchlanishni ushlab qola oladi. Yassi diodlardan 
avtotraktor  elektr  jihozlarida  keng  foydalaniladi,  lekin  ulardan  faqat  o‟zgaruvchan 
tokni  to‟g‟rilagichlar  sifatidagina  emas  (elektr  ventillar),  balki  kuchlanish 
stabilizatorlari (stabilitronlar) sifatida foydalaniladi. 
 
Diodning  tuzilishi  murakkab  emas.  Odatda  germaniy  monokristal 
plastinkasiga  aralashma  indiy  tomchisi,  kremniy  plastinkasiga  alyuminiy  tomchisi 


 
47 
suyuqlantirib  yopishtiriladi  (5.3  -  rasm).  Bu  moddalarni  biriktirishda  boshqa  usul-
diffuziyadan  ham  foydalaniladi.  Bunday  xollarda  suyuq  yoki  gazsimon  aralashma 
yuqori bosim ostida va yuqori temperaturada yarim o‟tkazgich plastinasiga singiydi. 
Ko‟rsatilgan  birikmalar  natijasida  sohalar  chegarasida 
n  -  p 
-  o‟tish  hosil  bo‟ladi. 
Indiy elektrodidan germaniydan iborat yarim o‟tkazgich plastinasi tomon yo‟nalish 
tokning  to‟g‟ri  yo‟nalishi  bo‟ladi.  Bu  yerda  aralashma  elementi  anod,  yarim 
o‟tkazgich plastinasi esa katod vazifasini bajaradi. 
 
Kuchlanishni  stabillash,  ya‟ni  uni  ma‟lum  miqdorda  saqlab  turish  uchun 
stabilitronlar  yoki  tayanch  diodlardan  foydalaniladi  (4.3  -  rasm).  Ular  kremniydan 
tayyorlanadi,  ish  rejimi  esa  teskari  tok  elektron-teshikli  o‟tishni  teshganda  sodir 
bo‟ladi.  Elektron-teshikli  o‟tish  orqali  o‟tuvchi  tok  teskari  kuchlanishning  nol 
qiymatdan  stabillash  kuchlanishigacha  oshishi  bilan  unchalik  ko‟paymaydi,  chunki 
uni ikkinchi darajali tok tashuvchilar hosil qiladi. 
 
 
5.3-rasm. Yarim o‟tkazgichli diod. 
 
a-tuzilish sxemasi; b-ulash sxemasi; v-stabilitronni ulash sxemasi;  
1-elektron  o‟tkazuvchanlikli  germaniy;  2-teshikli  o‟tkazuvchanlikli  germaniy;  3-
indiy. 
 
Kuchlanish  stabillashganda  o‟tishning  teshilishi  sodir  bo‟ladi  va  tok  keskin 
ko‟payadi.  Bunda  kuchlanish  qaytadan  taqsimlanadi  va  uning  ortiqchasi 
so‟ndiruvchi  rezistor  R
s
  yordamida  yutiladi.  Natijada  kuchlanishning  oshishi 
to‟xtaydi va nagruzka R
i
 da u nominal qiymatga ega bo‟ladi. 

Download 7,74 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   252




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish