Namangan muhandislik-qurilish

VII.Transport vositasi konstruktsiyasining boshqa qismlari
Orqa tomonni ko’rsatuvchi ko’zgular soni, joylashuvi va turi bel gilangan
talablarga mos kelmasa, transport vositasining konstruktsiyasida ko’zda tutilgan
oynalari bo’lmasa.
Tovush ishorasi ishlamasa.
Haydovchining joyidan tevarakatrof ko’rinishini cheklaydigan qo’shimcha
narsalar o’rnatilgan va qoplamalar tushirilgan bo’lsa.
Barcha transport vositasining old, yon va orqa oynalarining yorug’lik
utkazuvchanligi 70% dan kam bo’lsa (avtomobilning tomidagi lyuk oy nasi bundan
mustasno).
Izox: M3 toifani III klassidagi avtotransport vositalarining ikki yoniga orqa
tomon ko’rinishini ta’minlaydigan tashqi ko’zgu o’rnatilgan bo’lsa, orqa va yon
oynalariga parda, jalyuzi o’rnatishga ruxsat etiladi.
Konstruktsiyasida ko’zda tutilgan yukxona yoki kabina eshiklarining kulflari,
yuk platformasi bortlarining yopkichlari, tsisternalar orzining kulflari va yonilri
idishining kopkoklari, haydovchio’rindiri holatini sozlovchi kurilma, avtobusda
falokat yuz bergan vaqtida eshiklarni ochish moslamasi va to’xtatish talabi ishorasi,
avtobus salonini yoritish asbob lari, falokat yuz bergan vaqtda chiqish joylari va
ularni harakatga kelti ruvchi moslamalari, eshiklarni ochish va yopish kurilmalari,
spidometr, taxograf, oynalarni isituvchi va shamollatuvchi moslamalari va haydab
olib kochishga qarshi moslamalari ishlamasa.
Spidometr kurilmasi nosoz va tamralanmagan (shaxsiy transport vositalari,
mototsikl va mopedlardan tashqari) bo’lsa.
Transport vositasi konstruktsiyasida ko’zda tutilgan orqa ximoya vo sitasi,
loy tusgich va sachratmagichlar bo’lmasa.
Ishlab chikargan korxona tomonidan ko’zda tutilmagan antenna, sirena,
ratsiya, tovush chiqarish moslamalari, yoritkichlar va boshkalar bel gilanmagan joyda
va tegishli ruxsatsiz urnatilsa.

---

115
Tirkama burimining tortishtirkash yoki tayanchtirkash moslamasi nosoz
bo’lsa hamda konstruktsiyasida ko’zda tutilgan ehtiyot pulat arkon (zan jir) bo’lmasa
yoki nosoz bo’lsa. Mototsikl ramasi bilan yon kajava ramasi maxkamlangan joyda
lyuft bo’lsa.
Transport vositalari quyidagilar bilan jixozlanmagan bo’lsa:
M2, M3 toifadagi -favkulodda holatlarda oynani sindirish uchun
foydalaniladigan bolracha, tibbiyot kutichasi, 2 ta ut uchirgich (bittasi haydovchining
kabinasida, ikkinchisi -Yo’lovchilar salonida), majburiy to’xtaganini bildiruvchi
belgi (yoki miltillovchi qizil chiroq) va nur kay targichli kamzul (jilet);
M1, N1, N2, N3 toifadagi, mikroavtobus va g’ildirakli traktorlarda tibbiyot
kutichasi, ut uchirgich, majburiy to’xtaganligini bildiruvchi belgi (yoki miltillovchi
qizil chiroq) va nur kaytargichli kamzul (jilet);
M3, N2, N3 toifadagi -o’zi yurib ketishidan saklovchi, rildirak diametriga
muvofiq (kamida ikkita) tirgak;
O toifadagi, traktorlar, aravalar va boshqao’ziyurar mashinalarda -tashqi nur
kaytargichlar;
kajavali mototsikllarda -tibbiyot kutichasi, majburiy to’xtaganli gini bildiruvchi
belgi.
Ikki g’ildirakli mototsikl konstruktsiyasida ko’zda tutilgan xavf sizlik yoyi
(duga) bo’lmasa.
Mototsikl va mopedlarda konstruktsiyasida ko’zda tutilgan oyok ti ragich,
egarida Yo’lovchi uchun kundalang tutkich bo’lmasa.
Konstruktsiyasida ko’zda tutilgan xavfsizlik kamarlari va o’rin diklarning
bosh suyanchiklari bo’lmasa.
Xavfsizlik kamarlari ishlamasa yoki ko’rinadigan o’zukyuluk shikastlangan
bo’lsa.
Transport vositasining ro’yhatdan o’tkazish davlat rakami belgi lari yoki
ularni o’rnatish usuli belgilangan talablarga javob bermasa.
Transport vositasida ro’yhatdan o’tkazish davlat rakami belgilarini ko’rinishini
cheklaydigan, turri aniqlanishiga xalakit beradigan harxil buyumlar o’rnatilgan va

---

qoplamalar bilan koplangan bo’lsa.
Yarim tirkamada tayanch moslamasi, tayanchlarni transport holatida
kulflovchi moslama, tayanchlarni kutarish va tushirish moslamasi bo’lmasa yoki
nosoz bo’lsa.
Ehtiyot (zaxira) rildirakni ushlab turgich, lebyodka va ehtiyot ril dirakni
kutarish -tushirish kurilmasi ishlamasa. Lebyodkaning xrapli kurilmasi barabanni
maxkamlash kanati bilan kulflamayotgan bo’lsa.
Dvigatel, o’zatmalar kutisi, reduktorlar, orqa ko’p riq ilashish (stseplenie)
tishlashish kurilmasi, akkumulyator batareyasi, sovo’tish va konditsioner tizimlari va
transport vositasiga qo’shimchao’rnatiladigan gidravlik kurilmalarning
(moslamalarning) birikmalari va zichlagichlarining zichligi bo’zilgan bo’lsa.
Gazli ta’minlash tizimi bilan jixozlangan avtobus va avtomo bil gaz
ballonlarining tashqi tomonida ko’rsatilgan texnik kursatgichlar texnik pasportdagi
ma’lumotlarga mos kelmasa, oxirgi va rejalashtirila yotgan tekshiruvlarning sanasi
bo’lmasa.
Transport vositalarining tashqi yuzasiga Qonun xujjatlariga mos
kelmaydigan, harakat xavfsizligiga salbiy ta’sir etuvchi turli xil tas virlar tushirilgan,
oynalariga (lyukdan tashqari) reklama chizilgan (kop langan) bo’lsa.
Ishlab chikaruvchi korxona tomonidan ko’zda tutilmagan xollarda ko’zov
(kabina) bir necha xil rangga buyalgan bo’lsa (maxsus transport vositalari bundan
mustasno).
Transport vositalari o’zboshimchalik bilan yalt-yalt etuvchi chiroq
mayokcha va (yoki) maxsus tovushli ishoralar bilan jixozlangan bo’lsa, yoxud
transport vositasining tashqi yuzasida belgilangan talablarga mos kelmay digan
maxsus rangli grafik chizmalar, yozuvlar va belgilar bo’lsa.
DIXXX organlarining ruxsatisiz transport vositalarining kon struktsiyasiga
o’zgartirishlar kiritilgan bo’lsa.
Transport vositalariga boshqaturdagi buferlar, moldinglar, kopla malar, Bildirak
kopkoklari va x. k. ni o’rnatilishiga ruxsat etiladi.
Ushbu ilovada Vazirlar Maxkamasining 2012 yil 4 iyuldagi 191son karori bilan

---

117
tasdiqlangan «Avtotransport vositalari konstruktsiyasining foydalanish shartlari
bo’yicha xavfsizligi tugrisida»gi umumiy texnik reglamentida belgilangan
avtotransport vositalarini tasnifi (klassifi katsiyasi) keltirilgan:
M toifasi -kamida turt Bildirakka ega bo’lgan va Yo’lovchilarni ta shish uchun
foydalaniladigan mexanik transport vositalari, shu jumla dan:
M1 toifasi -Yo’lovchilarni tashish uchun foydalaniladigan va xay dovchining
o’rindiBidan tashqari o’rindiklar soni 8 tadan oshmaydigan avtotransport vositalari.
M2 toifasi -Yo’lovchilarni tashish uchun foydalaniladigan, haydov chining
o’rindiBidan tashqari o’rindiklar soni 8 tadan ortiq va eng katta vazni 5 t gacha
bo’lgan avtotransport vositalari.
M3 toifasi -Yo’lovchilarni tashish uchun foydalaniladigan, haydov chining
o’rindiBidan tashqari o’rindiklar soni 8 tadan ortiq va eng katta vazni 5 t dan ko’p
bo’lgan avtotransport vositalari.
M2 va M3 toifalardagi avtotransport vositalari quyidagi klasslar ga mansub:
a) uch klassdan (I II, III) bittasiga yoki bir nechtasiga;
v) ikki klassdan (A, V) bittasiga.
Klass I -Yo’lovchilar salonda bemalol yurishi maqsadida konstruktsiya sida turib
ketadigan Yo’lovchilar uchun joylar ko’zda tutilgan avtotransport vositalari.
Klass II -konstruktsiyasi asosan utirib ketadigan Yo’lovchilar uchun
mo’ljallangan va qatorlar orasida va (yoki) ikkita birlashgan o’rindik uchun ajratilgan
joy chegarasidan chikmasdan joylashib, turib ketadigan Yo’lov chilarni ham tashish
ko’zda tutilgan avtotransport vositalari.
Klass III -konstruktsiyasi faqat utirib ketadigan Yo’lovchilar uchun mo’ljallangan
avtotransport vositalari.
Klass A -turib ketadigan Yo’lovchilarni tashish uchun mo’ljallangan
avtotransport vositalari; bu klassdagi transport vositalari o’rindiklar bilan jixozlangan
va ularda turib ketadigan Yo’lovchilarni tashish ko’zda tutilgan.
Klass V -turib ketadigan Yo’lovchilarni tashish uchun muljallanma gan
avtotransport vositalari.
Mikroavtobuslar -Yo’lovchilar tashish uchun mo’ljallangan, haydovchi dan

---

tashqari 16 gacha utiradigan Yo’lovchi uchun joy bo’lgan V klassdagi avtotransport
vositasi.
N1 toifasi -yuk tashish uchun mo’ljallangan, eng katta vazni 3,5 t dan
oshmaydigan avtotransport vositalari.
N2 toifasi -yuk tashish uchun mo’ljallangan, eng katta vazni 3,5 t dan ortiq lekin
12 t dan oshmaydigan avtotransport vositalari.
N3 toifasi -yuk tashish uchun mo’ljallangan, eng katta vazni 12 t dan ortiq
bo’lgan avtotransport vositalari.
0
toifasi -tirkamalar (yarim tirkamalar ham).
1
toifasi -eng katta vazni 0,75 t dan oshmaydigan tirkamalar.
2
toifasi -eng katta vazni 0,75 t dan ortiq lekin 3,5 t dan osh maydigan
tirkamalar.
3
toifasi -eng katta vazni 3,5 t dan ortiq lekin 10 t dan oshmaydigan tirkamalar.
4
toifasi -eng katta vazni 10 t dan ortiq bo’lgan tirkamalar