Namangan muhandislik qurilish

6.6-rasm. Differinsial satellitini o’q bo’yicha lyuftini o’lchash va yeyilganlgan 
rostlovchi tayanch zichlagichlarni o’rnatilish joylari. 
Uzatmalar qutisini avtomobildan yechib olish, bo’laklarga ajratish va yi’gish, 
ta’mirdan so’ng qayta joyiga o’rnatish jarayonlari avtomobil turi va rusumiga bo’gliq
bo’lib, ularning bajarilish ketma-ketligi, texnik shartlari, ishlarni bajarish uchun 
qo’llaniladigan asbob va moslamalar, burovchi moment me’yorlari va boshqa talablar 
avtomobilga texnik xizmat ko’rsatish qo’llanmasida keltiriladi.
Asosiy va kardanli uzatmalarga texnik xizmat ko’rsatish.
Kardanli va 
asosiy uzatmalarni nazoratdan o’tkazish avtomobil harakatlanganda amalga 

---

124 
oshiriladi. Bunda, transmissiyada aylantiruvchi moment uzatish rejimi tortishdan 
tormozlanishga yoki aksincha o’zgarganda, begona shovqinlar va taqillashlar 
kuzatilmasligi lozim. 
Kardanli uzatmalarga texnik xizmat ko’rsatishda kardanli birikma 
flanetslarini mahkamlanishi tekshiriladi va zarur bo’lsa mahkamlab qo’yiladi. 
Kardan sharnirlarining podshipniklari va vallarning shlitsali birikmalari moylanadi. 
Buning uchun № 158, US-1 va boshqa moylash materiallari ishlatiladi. 
Asosiy va kardanli uzatmalarini ta’mirlash.
Avtomobildan yechib olingan 
kardan vallar boshlan’gich movozanatlanganligini saqlab qolish uchun ajraluvchi 
bo’laklarning o’zaro joylashuv qismlariga bo’yoq yordamida belgi qo’yish talab 
etiladi. Ta’mirlashda kardan vallari shlitsalarining yeyilmaganligi tekshiriladi. 
Kardan vallarini urishiga tekshirish uchun ular maxsus moslamaga o’rnatilib 
aylantriladi va indikator yordamida tekshiriladi (7.7-rasm).
 
18.7-rasm. Kardan vali urishini tekshirish. 
Me’yorlarga asosan payvandlangan choklari qirrasidan 70 mm masofada urish 
miqdori 0,55 mm, truba markazida 0,35 mm, oldingi val shlitsasi tashqi diametri 
bo’yicha 0,1 mm dan yuqori bo’lmasligi kerak. Kardan sharnirlari bo’laklari 
almashtirilganda krestovinaning o’q bo’ylab yengil, 0,01 – 0,04 mm, 
haraktlanishiga imkon bo’lishi kerak. Buning uchun qalinliklari 1,53; 1,56; 1,59; 
1,62 mm. bo’lgan mahkamlash halqalari tanlanib yi’gish vaqtida ishlatiladi.
Ta’mirlashda kardan uzatmasining bo’laklari almashtirilgan bo’lsa uni 
muvozanatlash talab etiladi. Kardan vallarini yi’gilgan holatda dinamik 
muvozanatlash maxsus jihozda (18.7-rasm) bajariladi. 5500 ayl/min aylanishlar 
chastotasida A, V, S tayanchlardagi ruxsat etilgan maksimal nomuvozanatlik 1,75 
Nm, muvozanatlik holatini tekshirishda esa 2,2 Nm oshmasligi kerak. 
Nomuvozanatlikni bartaraf etish trubaga metall plastinalarni payvandlash orqali 
bartaraf etiladi. 
Yarim o’qni bo’ylama va flanetsini urishi maxsus moslama va mikrometr 
yordamida tekshirildi (6.8-rasm). Yarim o’qning bo’ylama ruxsat etilgan urish 
qiymati 1,00 mm, flanetsini ruxsat etilgan urish qiymat 0,05 mm dan oshmasligi 
kerak. 
Asosiy uzatmadagi yetaklovchi tishli g‘ildirakning ilashishidagi bo’ylama 
tirqishi ruxsat etilgan qiymatdan ortib ketsa, u holda konussimon podshipniklar 
rostlanadi. Rostlash zavod ko’rsatmasiga binoan bajariladi yoki kardan val flanetsi 

---

125 
ajratilib, yarim o’qlar su’guriladi, asosiy uzatma karterini mahkamlovchi boltlar 
bo’shatiladi va yetaklovchi tishli g‘ildirak yi’gilgan holatida su’gurib olinadi.