|
Nazorat savollari
1. Muvozanatlash.
2. Dinamik muvozanatlash.
3. G’ildirak quyidagicha muvozanatlanadi
18-mavzu. Avtomobil detallarini ta'mirlash jihozlari.
Transport vositalarini yig’ma birliklarini ta'mirlash jihozlari.
Reja:
1. Transmissiya agregatlarini diagnostikalash jihozlari.
2. Transmissiya agregatlariga TXK va tamirlash jihozlari.
3. Avtomobil osmasini diagnostikalash va tamirlash jihozlari.
4. Shinlarni ajratish-yi’gish, ta’mirlash jihozlari.
1.Transmissiya agregatlarini diagnostikalash jihozlari
Transmissiyani diagnostikalashda avvalam bor avtomobil harakatlanish
vaqtida agretalarini qizishi, avtomobilni inersiyasi bilan harakatlanish davomiyligi,
bosqichlarni o’z-o’zidan ajralib ketishi yoki qiyinchilik bilan qo’shilishi,
shovqinlar to’’grisidagi haydovchisining malumotlari inobatga olinadi. Bundan
120
tashqari tashqi ko’rikdan o’tkazish natijalari, ya’ni moylarning sizib chiqishi,
deformatsiya va boshqalar, hamda avtomobilni umumiy diagnostikalash natijasida
aniqlangan transmissiyadagi mexanik yo’qotishlar qiymatlari xisobga olinadi.
Avtomobil transmissiyani diagnostikalash ko’targich yoki ko’rish
chuqurligi, KI-4832 lyuftomeri, KI-1154 stetoskopi va kardan vali tebranishini
tekshiruvchi KI-8902 A uskunalari bilan jihozlangan postda amalga oshiriladi.
Buning uchun dvigatel tirsakli valining 700-800 ayl/min chastotasida yetaklovchi
ko’prik ko’tarilib, barcha bosqichlarning ulanishi tekshiriladi, va stetoskop
yordamida uzatmalar qutisi va asosiy uzatma eshitiladi. So’ng birinchi bosqich
qo’shilib, avtomobil lonjeroniga kardan vali tebranishini o’lchovchi uskuna
mahkamlanadi, va tirsakli valning kichik aylanishlarida valning o’rta qismidagi
tebranish o’lchanadi.
Hozirgi vaqtda tebranishlarni o’lchash uchun PDU-1, IDK, IS-1X13 va
boshqa turdagi pezokristall datchiklardan foydalaniladi. Ular boshqa datchiklarga
nisbatan yengil bo’lib 3 - 22 g. tashkil etadi, o’ta sezgir va tebranishlar tezlanishini
keng diapazon (5 dan 20000 Gs. gacha) chastotalarida o’lchash imkoniyatiga ega.
Ushbu datchiklar nazorat etilayotgan mexanizmga rezbali birikma, magnitli yoki
qisqichlar yordamida mahkamlanadi.
Ilashmani diagnostikalash uning to’liq qo’shilishini tekshirishdan iborat bo’lib,
yengil va bir maromda qo’shilishi, tepki erkin yo’lining qiymatlari orqali
baholanadi.
Ilashmani ishga yaroqlilik holatini tekshirish uchun stroboskopik jihoz va
avtomobilni yetaklovchi g‘ildiraklari bilan o’rnatiladigan dinamometrik
qurilmadan foydalaniladi. Dvigatelning ishchi holatida to’’grilangan yuqori
kuchlanish chaqmoqdan kondensatorga, energiya jamlangan holatida stroboskopik
lampaga uzatiladi. Stroboskop lampasining yonishi dvigatel birinchi silindri
chaqmo’gida o’t oldirish momenti bilan mos keladi, va nur kardan sharniriga
to’’grilanadi. Dinamometrik qurilma yordamida avtomobil uzatmalar qutisining
birinchi bosqichida maksimal yuklanish xosil qilinadi. Agar ilashma bir maromda
ishlasa, stroboskop lampasi nuri tushirilgan sharnir qo’z’galmagandek ko’rinadi,
aks holda sharnirning aylanishi kuzatiladi. Ilashmani ishga yaroqliligini boshqa
usulda ham tekshirish mumkin. Buning uchun avtomobil dinamometrik qurilmaga
o’rnatiladi va yetaklovchi g‘ildiraklarga maksimal burovchi momentga mos
keluvchi yuklanish beriladi.
Ilashma tepgisiga maxsus uskuna (18.1-rasm) o’rnatilib, uning yuqori qismi
rul chambaragiga mahkamlanadi.
Moslamaning datchigini bosish natijasida ilashma tepki siljiydi, va uskuna
orqali pedalning erkin yo’li, ilashma mexanizmidagi qarshiliklarni yengib o’tish
uchun sarflanuvchi kuch va qaytarish prujinalarining qarshiligi aniqlandi. Tepkini
bosib ilashish boshlanish vaqtidagi kuchlanish va tepki yo’li qayd etiladi.
Tepkining erkin va ilashish boshlanish vaqtidagi yo’llar qiymatlari asosida
ilashmaning texnik holati, ilashish boshlanish vaqtida tepkidagi kuchlanish orqali
esa ilashmaning samaradorligi baholanadi.
121
18.1-rasm. Avtomobil ilashmasini
tekshirish uskunasi.
1-manometr; 2-korpus; 3-barmoq; 4-
baraban;
5-spiralli
prujina;
6-
prujina; 7-vint; 8-belgi; 9-shkalali
baraban; 10-metal lenta; 11-shlang;
12-datchik
Do'stlaringiz bilan baham: |
