Namangan muhandislik-qurilish instituti kimyoviy texnologiya

Dissosilanish konstantasi. Suyultirish qonuni. Elektrolitning dissosilanish jarayoni qaytar jarayon bo'lgani uchun, bu jarayon albatta muvozanatga keladi. Agar AB elektrolit A^ va B^- ionlarga dissosilansa AB  A^  B^- bo'ladi.

Massalar ta'siri qonuniga muvofiq muvozanat konstantasi quyidagicha hisoblanadi.

Demak, muvozanat yuz berganda ionlar konsetrasiyasi ko'paytmasining dissosiyalanmagan molekulalar konsentrasiyasiga nisbati o'zgarmaydi. Bu konstanta dissosilanish konstantasi deb ataladi.

Dissosilanish konstantasi bilan dissosilanish darajasi ( orasida bog'lanish bor. Bu bog'lanishni NH₄OH misolida ko'rib chiqamiz.





NH₄OH dan hosil bo'lgan kationlar (NH₄^) va anionlar (OH^-) soni o'zaro teng.

Elektrolitning mol/litr hisobida olingan konsentrasiyasini S bilan, dissosilangan molekulalar konsentrasiyasi C bilan, dissosilanmagan molekulalar konsentrasiyasini C - C bilan belgilasak, har bir molekuladan ikki ion (biri kation, biri anion) hosil bo'lgani uchun, kationlarning ham anionlarning ham konsentrasiyalari C dan bo'ladi. Bu ifodalarni tenglamasiga qo'yilsa:

yoki kelib chiqadi .

Bu qonunni Ostvald topgan bo'lib, u suyultirish qonuni deyiladi. U dissosilanish darajasi bilan konsentrasiya orasidagi bog'lanishni ifodalagani uchun, shu kattaliklarni ifodalashda ishlatiladi. Bu qonunni faqat ikki ionga dissosilanuvchi kuchsiz elektrolitlargagina tadbiq etiladi.

Kuchsiz elektrolitlarning dissosilanish darajasi juda kichiq bo'lsa, bunday elektrolit uchun 1- ni 1 deb qabul qilish mumkin, shunda k ning ifodasi quyidagicha bo'ladi:

kelib chiqadi. Demak, konsentrasiya (C) ning kamayishi bilan dissosilanish darajasi ortar ekan.

Bosqichli dissosilanish. Ko'p negizli kislotalar, ko'p ko'p negizli asoslar, nordon va asosli tuzlar bosqichli dissosilanadi. Masalan:

Dissosilanishning har bir bosqichini o'ziga xos muvozanat (dissosilanish) konstantasi mavjud.

Ko'p negizli asoslar, nordon va asosli tuzlar ham bosqichli dissosialanadi va ular dissosilanishida ham har bir bosqichda dissosilanish konstantalari mavjud.