Namangan muhandislik-qurilish instituti kimyoviy texnologiya

Akkumulyatorlar. Kerak bo’lgan elektr energiyasiga aylantiriladigan kimyoviy energiyani to’plash maqsadida ishlatiladigan asboblar akkumulyatorlar deyiladi. Har qanday teskari galvanik element akkumulyator vazifasini bajara oladi. Elektroliz yordamida elektr energiyasi kimyoviy energiyaga aylantirilgandan keyin asbobdan galvanik element sifatida foydalanilsa shu energiyani qaytadan elektr energiyasiga aylantirish mumkin.

Qo’rg’oshinli akkumulyator. Qo’rg’oshin (II)-oksid pastasi bilan to’ldirilgan panjara shaklidagi qo’rg’oshin plastinkalaridan tuzilgan. Plastinkada sulfat kislotaning zichligi 1,18-1,22 gsm³ bo’lgan 25-30% li eritmasiga botirilgan. PbO ning H₂SO₄ bilan o’zaro ta’sirlashib natijada plastinka sirtida qiyin eruvchan PbSO₄ qatlami щosil bo’ladi.

Akkumulyator zaryadlanganda, elektroliz natijasida elektrodlarda sodir bo’ladigan jarayonlarni quyidagi tenglamalar bilan ifodalash mumkin.

Щar ikkala tenglamani qo’shib, aniq zaryadlash jarayonini ifodalovchi umumiy tenglama щosil qilamiz.

Akkumulyatorning zaryadlangan bo’yicha elektrodda metall щolidagi Pb, ikkinchi elektrod PbO₂ щosil bo’lib, ular orasida potentsiallar ayirmasi vujudga keladi, ya’ni galvanik element щosil bo’ladi.

Akkumulyator elektrodlari o’tkazgich orqali tutashtirilsa kimyoviy energiya elektr energiyasiga aylanadi.

щar ikkala tenglamani qo’shsak,

Zaryadlanish

2PbSO₄+2N₂OPb⁰+PbO₂+4H⁺+2SO₄^2–