Namangan muhandislik-qurilish instituti kimyoviy texnologiya

5-rasm. Yadro atrofida joylashgan S, P, d, f-elektron bulutlarining bo’lish ehtimolligi.
Agar atomning energiyasi minimal qiymatga ega bo'lsa elektron yadroga eng yaqin birinchi orbita bo'ylab harakat qiladi; atomning bu holatini qo'zg'olmagan, normal yoki asosiy holat deyiladi. Bu holda elektron yadro bilan eng mustahkam bog'langan bo'ladi. Qo'shimcha energiya qabul qilgan atom qo'zg'olgan holatga o'tadi, lekin atomning qo'zg'olgan holati nihoyatda qisqa muddatlidir. Elektron uzoq orbitadan yaqin orbitaga o'tganda atom elektromagnit nur chiqarib o'z energiyasini kamaytiradi.

N.Borning II postulatiga ko'ra, elektron bir orbitadan ikkinchi orbitaga o'tgandagina atom o'z energiyasini o'zgartiradi; elektron kvantlangan orbitalar bo'ylab aylanganda, atom energiya chiqarmaydi va energiya yutmaydi.

Elektron yadrodan uzokda to’rgan orbitadan yadroga yakin orbitaga o’tganda atom yoruglikning bir kvantiga teng energiya chiqaradi. Bu kvantning kattaligi dastlabki va oxirgi holatlarning energiyalari orasidagi ayirmaga tengdir:

E = E₁ - E₂ = h

E₁ va E₂ - dastlabki va oxirgi holatlar energiyalari ;

h - Plank doimiysi, 6,624*10^-34 joul* sek ;

 - nurning 1 sekunddagi tebranishlar soni (chastotasi):

  s/

s - yoruglik tezligi;

 - yoruglikning tulkin uzunligi.