Namangan muhandislik-qurilish instituti kimyoviy texnologiya

KIMYONING ASOSIY QONUNLARI. ODDIY VA MURAKKAB MODDALARNING EKVIVALENTINI ANIQLASH.

Asbob va reaktivlar: Analitik tarozi, barometr, xona termometri, shtativ, byuretkalar, rezina nay, kimyoviy toza rux metali, xlorid kislotaning 10 % li eritmasi

Ishning bajarilishi:
Bu metod yordamida Zn, Cr, Mn, Mg singari aktiv metallarni ekvivalentini topish mumkin. Metall ekvivalentini rasmda kursatilgan asbob yordamida aniklanadi. Tajriba utkazishdan avval asbobning germetikligini aniklanadi. Buning uchun A₂ byuretkani 10-15 sm yuqoriga yoki pastga tushiring.

Agar 1- 2 minut davomida byuretkadagi suv satxi uzgarmasa, pribor germetik xisoblanadi. P- probirkaga 4-5 ml. 10% li NSl eritmasidan kuying. Laborantdan ogirligi tortib kuyilgan rux Zn –metalini oling va filtr kogozga urang. Kogozning bir uchini suv bilan xullab, uni probirkani ichki kismiga yopishtiring. Probirkani propka bilan bekiting.

Metalni kislotaga tushishga yul kuymang. Sung probirkani germetikligini yukoridagi usul bilan yana bir bor tekshirib kuying. Byuretkalarni ulardagi suv satxi bir xil balandlikda bo’ladigan kilib urnating. Byuretka A₁ dagi suv satxini (menskning) xolatini belgilab yozib kuying. Bu xolat V₁ bo’ladi. Menskning xolatini belgilashda kuzingiz suv satxi bilan urinma chizikda bo’lishi kerak. Probirkani kiyalatib metalni kislotaga tushiring. Ajralib chikayotgan vodorod (N₂) gazi suvni A₁ byuretkadan A₂ byuretkaga sikib chikaradi. Metallning xammasi erib bo’lgach, probirkani 3-4 minut davomida sovishini kuting. Sung byuretkalardagi suv satxini bir xil xolatga keltiring va A₁ byuretdagi suv satxini (menskni) belgilab yozib kuying.Bu xajm V₂ bo’ladi. Satxlar yani V₂-V₁ orasidagi fark ajralib chikkan vodorodning xajmidir.

Tajriba utkazilgan sharoitdagi tempratura t ni termometrdan, bosimi R ni esa barometrdan aniklang. Tuyingan suv bugining ayni temperaturadagi bosimi - h ni tablitsadan foydalanib yozib kuying .