Namangan muhandislik pedagogika

Berilgan  namlikda  qatlamni  zichlash  chegarasi.  Nazariy 

jihatdan  qisqa  muddatli  yuklanish  ostida  guruntni  zichlashni  fizik 

chegarasi  undan  gazsimon  faza  siqib  chiqarib,  guruntni  uch  fazali 

tizimdan  ikki    fazali  tizimga  o’tishidir.  Guruntni  zic hligi  massa 

bo’yicha  quruq  gurunt  massasi 

 

 

,  quruq  fazani  massa  bo’yicha 

gurunt  nisbatidir.  Qatlamning  dastlabki  namligi  qancha  yuqori 

bo’lsa  grunt  hajmidagi  suyuq  fazaning  hajmi  shuncha  yuqori 

bo’ladi.  Zichlik  va  namlikni  bu  bog’lanishi  ikki  fazali  qatlamda 

quyidagi ko’rinishga ega [5] (g/s

 

 

   

 

 

    

 

 

 

  

 

 

  

               (2.1)                                

 

 

– qattiq fazali zarrachani zichligi, g/s

 

 

 

---

 

 

 

 – suvning zichligi, g/s

 

 

 

W – birlikdagi va qismdagi gurunt namligi.  

Qatlamni  real  zichligi  uni  berilgan  namlikda  zichlanganda 

amaliy  jihatdan  hech  qachon 

 

 

    

 ega  bo’lmaydi.  Bunga  ikki  sabab 

bor:  

1)  Qatlamda  havoli  yoriqlarning  mavjudligi,  natijada  qatlam 

hech qachon gazsimon fazadan ozod bo’lmaydi. 

2)  Zichlash ta’sirini yetarli emasligi  [5]. 

Ikkinchi  sababni  haqiqiy  guruntlar  uchun  zichlanish  ta’sirini 

mos  parametrlarini  qo’llash    orqali  olib  tashlasak,  birinchi  sababni 

qolishi  havo  yoriqlari  soni  zichlash  ta’siriga  (bog’liq  bo’lmaydi, 

hech  qachon  0  bo’lmaydi)  bog’liq  bo’ladi.

  

 

    

  zichlash  chegarasi 

faqatgina  yuqori  namlikdagi  qatlamlarda  erishish  mumkin.  Bunda 

ularni  to’shash  uchun  ishlatish  texnologik  sabablarga  asosan 

mumkin emas.  

Quyida  zichlangan  qatlamdagi  havo  fazasining  qoldiq  miqdo ri 

keltirilgan  (SoyuzdorNII  Lelingrad  filliali  YU.M.Vasilev  va 

boshqalar) (2.1-jadval). 

2.1-jadval 

 

 

 

 

 

 

 

Bu  qiymatlar  N.YU.Shekiskiy  tadqiqotlari  bilan  mos  kelib, 

undan  ko’rinadiki  qoldiq  suv  bilan  to’yinganlik  koeffitsienti