Namangan muhandislik-pedagogika instituti

Agar muvozanatda turgan sistemaga qandaydir tashqi ta’sir ko’rsatilsa, kimyoviy muvozanat shu ta’sir ku-

chini kamaytirish tomonga siljiydi. 

 

Nazorat uchun savol va mashqlar. 

 

1.  Vaqt o’tishi bilan teskari reaksiya tezligi qanday o’zgaradi va nima uchun? 

2.  Kimyoviy muvozanat holati nima? 

---

«Umumiy va noorganik kimyo» fanidan  ma’ruzalar matnlari. 

   42    

3.  Quyidagi reaksiyalar muvozanat konstantalarining ifodalarini yozing. 

N

2 

+

 

O

2

  2NO 

N

2 

+

 

3H

2

  2NH

3

 

4.  Oltingugurt  (IV)-oksid  bilan  kislorod  o’rtasidagi  reaksiyada  tezligi  2SO

2

  +  O

2

  =  2SO

3

  moddalardan  har  bi-

rining konsentratsiyasi ikki barobar oshirilsa, reaksiya tezligi qanday o’zgaradi? 

 

Mavzuga oid tayanch iboralar. 

 

1.  Qaytar reaksiyalar 

 

 

4. To’g’ri va teskari reaksiya 

2.  Qaytmas reaksiyalar 

  

5. Dinamik reaksiya 

3.  Muvozanat konstantasi 

 

6. Le-Shatele prinsipi. 

 

Foydalanilgan adabiyotlar: 

 

1.  Parpiev N.A., Rahimov X.R., Muftaxov A.G. Anorganik kimyo. Nazariy  asoslari. - T.:O’zbekiston, 2000. –5-9 

b. 

2.  Axmerov Q, Jalilov A, Sayfutdinov R. Umumiy va anorganik kimyo. - T.:O’zbekiston, 2003. 

3.  Rahimov X.R. «Anorganik ximiya», T.: «O’qituvchi»-1984, 96-97 betlar. 

4.  To’xtashev X., Ismoilov A.X. «Anorganik ximiyadan laboratoriya ishlari», T.: «O’qituvchi»-1984, 79-bet. 

5.  М.Фримантл «Химия в действии», М.: «Мир» II-1986. 

6.  Глинка Н.Л. «Общая химия», Л.: «Химия»-1982, C.184-187 

7.  Rasulov K., Yo’ldoshev O., Qorabolaev B. «Umumiy va  noorganik kimyo», T.: «O’qituvchi»–1996, 168-169 

betlar. 

8.  Рэмсден  Э.Н.  Начало  современной  химии.  –  Л.:  Химия,  1989.  –  784  с.  –  Пер.  изд.:  Великобритания, 

1985. 

9.  Химия:  Справ.  изд./  В.Шретер,  К.-Х.Лаутеншлегер,  Х.Бибрак  и  др.:  Пер.  с  нем.  –  М.:  Химия,  1989.  – 

648 с. 

10.  Спицын В.И., Мартыненко Л.И. Неорганическая химия. Ч.1: Учебник. – М.: Изд-во МГУ, 1991. – 480 с. 

11.  Shamshidinov  I.,  Mo’minova  B.,  Abdullaev  M.  «Umumiy  va  noorganik  kimyo»  fanidan  ma’ruzalar  matni.  – 

Namangan, 1999 y. 

 

 

---

«Umumiy va noorganik kimyo» fanidan  ma’ruzalar matnlari. 

   43