Namangan muhandislik-pedagogika instituti

porsional bo’ladi: 

 

m = k · P 

 

bu yerda: 

m - gazning massasi; 

P - gazning bosimi. 

Gazlar aralashmasi suyuqliklarda eritilganda har qaysi gaz mustaqil ravishda eriydi, ya’ni bir gazning er-

ishiga aralashmadagi boshqa gazlar xalal bermaydi, erish gazning parsial bosimigagina bog’liq. 

Genri  va  Genri-Dalton  qonunlariga  suyuqlik  bilan  reaksiyaga  kirishmaydigan  gazlargina  (past  bosimda) 

bo’ysunadi. Haroratning ko’tarilishi gazlarning eruvchanligini kamaytiradi. 

Eruvchanlik eruvchi va erituvchining tabiatiga, haroratga va bosimga bog’liq.  

 

 

Nazorat uchun savol va mashqlar. 

 

1.  2  litr  0,1n  eritma  tayyorlash  uchun  zichligi  ρ=1,33  g/mol  bo’lgan  49%li  fosfat  kislota  H

3

PO

4

  eritmasidan 

qancha (ml) olish kerak? 

2.  1 l eritmada erigan moddaning ekvivalent soni (mol) qanday konsentratsiyani ifodalaydi? 

3.  20%li NaNO

3

 eritmasidan tayyorlash uchun 400 g suvda necha gramm tuzni eritish kerak? 

4.  Zichligi 1,12 g/sm

3 

ga teng bo’lgan 20,8%li HNO

3

 eritmasini ekvivalent va molyar konsentratsiyasini aniqlang. 

Shu eritmaning 4 litrida necha gramm kislota bor? 

 

 

Mavzuga oid tayanch iboralar. 

 

1.  Eritma   

        

 

8. Foizli konsentratsiya 

2.  Erituvchi  

 

        

 

9. Normal konsentratsiya  

3.  Erigan modda 

   

      

10. Molyal konsentratsiya 

4.  To’yingan eritma  

 

11. Molyar konsentratsiya 

5.  To’yinmagan eritma 

 

12. Titr 

6.  O’ta to’yingan eritma 

 

13. Genri qonuni 

7.  Konsentratsiya   

 

14. Genri-Dalton qonuni. 

 

 

Foydalanilgan adabiyotlar: 

 

1.  Rahimov X.R. «Anorganik ximiya», T.: «O’qituvchi»-1984, 121-126 betlar. 

2.  Parpiev N.A., Rahimov X.R., Muftaxov A.G. Anorganik kimyo. Nazariy  asoslari. - T.:O’zbekiston, 2000. –5-9 

b. 

3.  Axmerov Q, Jalilov A, Sayfutdinov R. Umumiy va anorganik kimyo. - T.:O’zbekiston, 2003. 

4.  Rasulov  K.,  Yo’ldoshev  O.,  Qorabolaev  B.  «Umumiy  va  noorganik  kimyo»,  T.:  «O’qituvchi»-1996,  76-86 

betlar. 

5.  Glinka N.L. «Umumiy ximiya», T.: «O’qituvchi»-1986, 210-216 betlar. 

6.  Рэмсден  Э.Н.  Начало  современной  химии.  –  Л.:  Химия,  1989.  –  784  с.  –  Пер.  изд.:  Великобритания, 

1985. 

7.  Химия:  Справ.  изд./  В.Шретер,  К.-Х.Лаутеншлегер,  Х.Бибрак  и  др.:  Пер.  с  нем.  –  М.:  Химия,  1989.  – 

648 с. 

8.  Спицын В.И., Мартыненко Л.И. Неорганическая химия. Ч.1: Учебник. – М.: Изд-во МГУ, 1991. – 480 с. 

9.  Shamshidinov  I.,  Mo’minova  B.,  Abdullaev  M.  «Umumiy  va  noorganik  kimyo»  fanidan  ma’ruzalar  matni.  – 

Namangan, 1999 y. 

 

---

«Umumiy va noorganik kimyo» fanidan  ma’ruzalar matnlari. 

   46