Namangan muhandislik-pedagogika instituti

Kimyoviy  reaksiyalarning  hosil  bo’lish  issiqligi.  Gess  qonuni.  Oddiy  moddalarda  1  mol  birikma  hosil 

bo’lganda ajralib chiqadigan yoki yutiladigan issiqlik miqdori shu birikmaning hosil bo’lish issiqligi deyiladi. 

 

1 mol modda to’liq yonganda ajralib chiqadigan issiqlik miqdori uning yonish issiqligi deyiladi. 

 

1840 yilda G.I.Gess tajriba asosida termokimyoning asosiy qonunini ta’rifladi: 

 

Reaksiyaning issiqlik effekti jarayonining oraliq bosqichlariga bog’liq bo’lmay, moddalarning dastlabki va 

oxirgi holatlariga bog’liq. Masalan, karbonat angidrid SO

2

 ikki usulda hosil qilingan. 

 

1-usul:  a) 

кдж

5

,

110

CO

O

2

1

C

2







 

b) 

кдж

283

CO

O

2

1

C

2

2







 

                    

      —————  

393,5 kdj 

 

2-usulda reaksiya bosqichsiz o’tadi. 

 

 

 

C + O

2

 = CO

2

 + 393,5 kdj 

---

«Umumiy va noorganik kimyo» fanidan  ma’ruzalar matnlari. 

   34    

 

 

Bu tenglamalardan ko’rinib turibdiki, 12 g grafit bilan 16 g O

2

 ning birikishidan hosil bo’lgan 28 g CO 16 g O

2

 

da yondirilganda, yoki 12 g grafit 32 g O

2

 bilan to’g’ridan-to’g’ri biriktirilgandagi CO

2

 ning hosil bo’lish issiqligi bir xil 

qiymatga ega. 

 

Gess  qonuni  tajribada  qilib  ko’rilmagan  kimyoviy  reaksiyaning  ham  issiqlik  effektini  hisoblab  chiqarishga 

imkon beradi. Kimyoviy reaksiyaning issiqlik effektini topish uchun reaksiya mahsulotlarining hosil bo’lish issiqliklari 

yig’indisiga reaksiya uchun olingan moddalarning hosil bo’lish issiqliklari yig’indisini ayrib tashlash kerak: 

 















da

dast

mahsulot

H

H

H

mod

.

.