Namangan muhandislik pedagogika instituti

0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
1 кв
2 кв
3 кв
4 кв
 
 
9.1-rasm. Yangi mahsulotlarni ishlab chiqarishga o’tishning asosiy usullari
14
 
 
 
Ilmiy-texnik yangilikni muvaffaqiyatli amalga oshirish va uni innovatsion tovarga 
aylantirish uchun texnologik qarorlar va talab qilinayotgan uskunalarni ishlab chiqarish 
jarayonlarining keyinchalik boshqarishga ega tanlovini tahlil qilish zarur.  
 
Boshqaruvning asosida nafaqat vaqtning ushbu paytida, balki istiqbolda ham eng 
yaxshi bo’lgan texnologik yechimlarni tanlash, ularni amaliyotga tatbiq etish bo’yicha 
tadbirlarning maqsadga qaratilgan tizimi yotadi.  
 
Yangilik kiritish loyihasini amalga oshirish uchun texnologik yechimni tanlash 
muqobillik asosida amalga oshiriladi. Tanlash mezonlari g’oyatda turli-tuman, ammo 
moliyaviy maqsadga muvofiqlik va texnologik amalga oshirilishi hal etuvchi hisoblanadi. 
Buni odatda qabul qilinayotgan loyihaning rentabelligi, uning texnologiya, uskunalar, 
asboblar, jihozlar, ijrochilarning sifati va soni jihatidan amalga oshirish mumkinligi 
tushuniladi.  
 
Umuman texnologik yechimni tanlashga 50 dan ortiq, shu jumladan moliyaviy, 
iqtisodiy, ilmiy-texnik, ijtimoiy, ekologik, bozor va boshqa mezonlar ta’sir ko’rsatadi.  
 
Texnologik yechimlarning ehtimoliy variantlarini tahlil qilishda texnologik 
jarayonning texnik va iqtisodiy ko’rsatkichlarining o’zaro aloqasini belgilash va xarajatlarni 
kamaytirish va tatbiq etilayotgan yangilikning muvofiq sifatiga erishishga ko’maklashuvchi 
omillarni aniqlash muhimdir. Bu yerda ishlab chiqarishning tashkiliy-texnologik omillari: 
qo’llanilayotgan texnologiyaning ilg’orlik darajasi, ishlab chiqish tartiblari, texnologik 
jarayonlarning parametrlari, texnik jihozlanganlik darajasi, uskunalarni tanlashning 
tizimliligi va uni unifikatsiyalash darajasi katta rolь o’ynaydi.   
 
Tashkiliy omillarga ishlab chiqarishning turi (yakka, seriyali, ommaviy), texnologik 
jarayonlarni vaqtda tashkil qilish usuli (uzluksiz yoki diskretli) uskunalardan foydalanish 
darajasi, mahsulotni ishlab chiqarish hajmi, partiyaning o’lchami va hokazolar kiradi. 
Bunda ayrim omillarning o’zaro aloqasiga alohida e’tibor qaratiladi, chunki ularning paydo 
bo’lishi oqibatida foydali yoki zarali bo’lishi mumkin. Masalan, mahsulotni materialni 
iste’mol qilishga nafaqat detalning o’lchami va og’irligi, balki  tanlab olingan tayyorlash 
turi, uni olish usullari, ishlab chiqarish tartibi ham ta’sir ko’rsatadi. Texnologik jarayonni 
mehnat iste’moli va operatsiyani bajarish vaqtining me’yoriga konstuktsiyaning 
                                                 
14
 Ðóìÿíöîâà À.À. Ìåíåäæìåíò èííîâàöèè. Êàê íàó÷íóþ ðàçðàáîòêè äîâåñòè äî èííîâàöèè: Ó÷åáíîå 
ïîñîáèå. – Ñàíêò Ïåòåðáóðã, 2007.