Namangan muhandislik-pedagogika instituti «chizma geometriya va muhandislik grafikasi»

AXROMATIK RANG.

Axromatik rang bu kuzatadigan ko’k, yashil, qizil va x.k ranglarni bermaydi. Axromatik rang bu, biz oq - qora televizor ekranida ko’radigan tasvirdir. Axromatik nurning birdan - bir atributi bu uning intensivligidir, yaoni uning miqdori. Intensivlik, skalyar qiymatga ega, agar intensivlik 1 ga teng bo’1sa, u “olda rang oq bo’ladi. U ’olda, ko’k rangga intensivlikni 0,5 qiymati mos keladi. SHu orada savol tu’iladi, intensevlikni oq - qora televizor ekrani “ar bir nuqtasi (peli) 0-1 intensivlik orasidagi ko’p qiymatli kul ranglarga erishishi mumkin. Ikki satxli displey ekranida 2x2 o’lchovli joyida intensivligi 5 ta satxdagi qiymati bo’lishi mumkin.

SHunday qilib, ekranda xaqiqiy tasvirni o’osil qilish uchun nurni intensivlik satxlari muxim ao’amiyatga ega ekan.

Fizikada yoru’liq - bu “ar xil spektrli elektromagnit to’lqin deyiladi. Bu spektrlar siyo“ rangdan boshlanib ko’k, xavo rang, yashil, sariq, jigarrang va nixoyat qizil rang bilan tugaydi.

Quyida bu ranglarni spektr bo’yicha taqsimoti keltirilgan.

Energiya

To’lqin uzunligi,

Rasm 17.3 energiyani spektr taqsimoti.

Taqsimotdan ko’rinib turibdiki, “ar bir rang o zining to’lqin uzunligiga ega. Ixtiyoriy spektrni ko’rinishini uchta qiymat yordamida o’osil qilish mumkin.

Ustvor (dominiruyuo’iy) to’1qin uzunligi, rang tozaligi va ravshanlik. Ustvor to’lqin uzunligi - bu biz qabul qiluvchi (ko’ruvchi) nurdir. Tozaligi (ravshanlik) - bu nurni intensivligidir.

SHunday qilib, rangni biz sezuvchi to’lqin uzunligidagi nur (dominiruyuo’iy), toza rangni tashkil etuvchilardan iborat deb qarashimiz mumkin ekan. Bu narsa, rangni uch komponentdagi, nazariyasi (qizil, yashil, ko’k) bilan birday qaraladi. Bu nazariyaga asosan ko’z to’r pardasida uchta nuqta bo’lib (kolbachok) u, yoki qizil, yoki yashil, yoki ko’k rangga mos keladi.

ko’k

(x10 )
qizil

400

500 600

qizil

To’lqin uzunligi, nm.

700 siyox rang

Rasm. 17.4. Kuzning sezuvchanlik bo’lanishi

Spektrdan ko’rinib turibdiki, ko’k rangni intensivligi yashil ’amda qizil rangnikiga qaraganda ancha kam.

Ranglarni ko’rinishini ajratuvchi boshqa nazariyalar “am mavjud, masalan, ranglarni opponentlik nazariyasi va zonalar nazariyasi.

Insonni ko’zi 350 000 ga yaqin rangni bir-biridan ajrata oladi.

“ar-bir rangni bir-biridan to’lqin uzunliklarida 3 nm farq qilishi mumkin. Keltirilgan taqsimot bo’yicha ranglarni tanlash qiyin. SHuning uchun, 1931 yilda “yoritilganlik” bo’yicha Xalkaro komissiya uchta asosiy ranglar (x, u, ‘) kombinatsiyasini kiritdi. YAoni, biz ko’rishimiz, sezishimiz mumkin bo’lgan ixtiyoriy rangni shu uchta komponentani kombinatsiyasidan o’osil qilish mumkin.