2.2
Электр энергиясини сақлаш,тақсимлаш,ва истемол қилиш
тизими.
Кўчма телекоммуникация аппаратураларини электр энергияси билан
таъминлашда бирламчи электр энергияси сифатида кичик кучланишли
ўзгармас ток манбалари (гальваник элементлар, аккумуляторлар,
термогенераторлар, қуёш ва атом батереялари) ишлатилади. Турли хилдаги
телекоммуникация аппаратураларининг электр таъминоти учун эса турли
номиналдаги ўзгармас ва ўзгарувчан кучланишлар зарур бўлади. Шунинг
учун бир номиналдаги ўзгарувчан ёки ўзгармас кучланишни иккинчи
номиналдаги ўзгарувчан ёки ўзгармас кучланишга ўзгартириш талаб
қилинади. Бу вазифани ўзгартиргичлар бажаради. Ўзгартиргичлар электр
таъминот манбаи кучланишини аппаратуралар алоҳида қисмларини электр
таъминоти учун талаб қилинган турдаги ва номиналдаги кучланишларга
ўзгартириб бериш учун хизмат қилади.
Ўзгартиргичлар икки турга бўлинади. Ўзгармас ток энергиясини
ўзгарувчан ток энергиясига ўзгартириб берувчи ўзгартиргичлар инверторлар
42
дейилади ва ўзгартириш жараёни инверторлашдан иборат бўлади.
Агар ўзгартиргич чиқишида ўзгармас кучланиш олиниши талаб қилинса,
у ҳолда инвертордан кейин тўғрилагич ва фильтр куйилади. Бундай бир
кучланишли ўзгармас ток энергиясини бошқа кучланишли ўзгармас ток
енергиясига ўзгартирувчи ўзгартиргич конвертор дейилади ва ўзгартириш
жараёни конверторлашдан иборат бўлади.
КОНТРОЛЛЕР
Контроллер қурилмасининг принспиал схемаси.
Контроллер қурилмаси акумулятор батареяси кучланишини назорат
қилишда ва уни заряди номинал қийматидан камайишидан ёки ўта
тўйинишидан ҳимоясида қўлланилади. Бизнинг лойихада контроллер
қурилмасининг содда схемаси келтирилган бўлиб, илмий тадқиқотлар
давомида синовдан ўтказилди. Бу қурилмаларнинг авзаллиги шундаки арзон ,
ишончли ва принспиал схемасининг соддалигида. Шуни такидлаш керакки
бу қурилма акумулятор батареясини кучланишини тўлиқ назорат қилиш
имкониятини бериб чет элда ишлаб чиқарилган қурилмалардан қолишмайди.
Лойихада акумулятор батареясини ишчи номинал кучланиши 9.5V-
12.5V деб танлаб олиндива қуйидагилар элементлардан фойдаланилди:
43
R
1
R
3
-33 кОм
VD
1
-КС162
R
2
-50 кОм
VD
2
- VD
3
-АЛ307
А
R
4
R
8
-740 кОм
VD
4
- Д232
R
5
- 1 мОм
VT
1
-КТ6302
R
6
R
10
-1 кОм
VT
2
– КТ805
R
7
R
9
-470 Ом
VT
3
– КТ819
R
11
-120 Ом
DD
1
– LM339
R
12
-300 Ом
I
З.Т
= 0.25 – 10 A
R
13
-50-60 кОм
V
т.к
= 12.6 В
Агар R
4
,
R
4,
R
4,
VD
1
ларни мос равишда танлаб олиб 3 – 24 В лик
акумулятор батареясини 10 А ток билан зарядлаш мумкин.
Акумулятор батареядаги кучланиш 12.6 В га етганда компараторни 14
чи чиқишида катта потенциал ҳосил бўлади VT
1
очилади VT
2
,VT
3
лар эса
ёпилади. Акумулятор батареяси кичик 0.25 А ток билан зарядланиб боради
Агар акумулятор батареясидаги кучланиш 12.6 В дан кичик бўлса 14 чи
нуқтада қуйи потенциал пайдо бўлади VT
1
– ёпилади VT
2
ва VT
3
лар
очилади.
VD
4
- сутканинг тун қисмида акумулятор батареясидан қуёш панелига
энергия оқимини чегаралайди.
Бу схемани акумулятор батареясини тармоқдан фойдаланиб зарядлаш
учун ҳам ишлатиш мумкин. Бундай холатда ўзгарувчан токни доимий токка
айлантириш зарур.
44
Do'stlaringiz bilan baham: |