Наманган давлат университети

 
1.5.2-жадвал.
 
2005-2009 йилларда инвестициялар таркибининг ўзгариши, фоизда 
 
Молиялаштириш 
манбалари 
2005 йил 
2006 йил 
2007 йил 
2008 йил 
2009 йил 
Давлат бюджети 
12,7 
10,7 
9,0 
9,0 
8,1 
Чет эл
инвестициялари 
19,2 
19,0 
22,8 
25,8 
32,4 
Корхоналар ва 
аҳоли маблағлари
60,3 
60,0 
59,0 
53,9 
46,9 
Бошқа манбалар 
7,8 
10,3 
9,2 
11,3 
12,6 
Манба: Ўзбекистон Республикаси Давлат статистика қўмитаси маълумотлари. 
Ўзбекистонда ҳам инвестиция лойиҳаларни тузиш ва молиялаштириш учун 
қулай инвестиция муҳитини яратиш бўйича изчил чора-тадбирлар ишлаб 
чиқилмокда.
Уларнинг негизида иккита асосий омил ѐтади: 
-иқтисодий барқарорлик; 
-инфляция жараѐнларини тартибга солиш ва миллий валюта-сўмнинг тўлов 
қобилиятини оширишга йўналтирилган макроиқтисодий сиѐсат. 
Ҳозирги пайтда Ўзбекистон Республикасида қулай инвестиция 
лойиҳаларини тузиш ва уларни молиялаштириш бўйича қуйидаги омиллар 
мавжуд: 
-инвестиция лойиҳалари билан шуғулланувчи шахсларни рағбатлантириш; 
-саноатнинг устувор соҳалари, ѐқилғи, энергетика мажмуалари бўйича 
инвестиция лойиҳаларини тузишни жадаллаштириш; 

---

16 
-иқтисодиѐтда илм фанга талаб кучли тармоқларида ишлаб турган 
қувватларни янгилаш ва янгиларини барпо этиш бўйича интеллектуал 
инвестицион лойиҳаларни амалга киритилиши. 
 
Қисқача хулосалар 
1. Инвестициялар замонавий техника ва техналогиялар билан куролланиш, 
илмий-техник, ишлаб чиқариш ва ақлий имкониятларини тиклашнинг асосий 
воситадир. Айнан хорижий инвестициялар орқали миллий иқтисодиѐт 
жонланиб, ишлаб чиқариш замонавий, рақобатдошлар товарлар ишлаб 
чиқаришга ихтисослашиб боради. Бу эса ўз навбатида янги иш ўринларининг 
ташкил этилиши ва мамлакатдаги мавжуд иқтисодий ва ижтимоий 
муаммоларнинг ҳал бўлишига олиб келади. 
2.Инвестиция муносабатларининг давлат томонидан тартибга солиниши 
ҳуқуқий шароитлар яратиш, ушбу фаолиятни юритиш учун кафолатлар бериш, 
бу фаолият субъектларини суғурталаш ва бошқа воситалар орқали ижтимоий 
ѐки давлат манфаатларини амалга ошириш йўлида ташкил этилади.
3.Хорижий инвестициялар - бу чет эл инвесторлари томонидан юқори 
даражада даромад олиш, самарага эришиш мақсадида мутлақ бошқа давлат 
иқтисодиѐтининг, тадбиркорлик ва бошқа фаолиятларига сафарбар этадиган 
барча мулкий, молиявий, интеллектуал бойликлардир. Хорижий инвестициялар 
қўшма корхоналар ташкил этиш, хорижий инвесторларга тўлиқ тегишли бўлган 
корхоналарни яратиш, хусусийлаштиришда қатнашиш, хорижий шериклар 
билан банк тузиш, қимматли қоғозларни сотиб олиши, ер ва бошқа табиий 
ресурслардан фойдаланиш ҳуқуқига эга бўлишда, эркин иқтисодий ҳудудларда 
фаолият олиб боришда жуда катта ва муҳим аҳамиятга эгадир.
4.Бозор иқтисодиѐти шароитида корхоналарнинг асосий ва айланма ишлаб 
чиқариш фондларида инвестицияларни молиялаштиришнинг ўзига хос 
манбалари шакллантирилган бўлиб, бундай манбалар корхоналарнинг ўз-ўзини 
молиялаштириш тамойилларига асосланади.