Namangan davlat universiteti Urugʻli meva daraxtlarining bioekologik xususiyatlari hamda zararkunanda va kasalliklarga qarshi uygʻunlashgan xolda kurashish Voqqosxonov Sirojiddin

4.3.1-rasm. Turli muddatlarda qo’llanilgan preparatning olma hosildorligiga ta’siri
Демак ишлатиладиган препаратларни ривожланиш фазаларида ўз муддатларини топиб қўлланилиши ҳосилдорликни ортишига сабаб бўлади. Барча меъёрларни бир пайтда берилиши ҳам ҳосилдорликни ошириши мумкин, лекин дозаларини топган ҳолда бир неча бор қўллаш албатта ўйлаган натижага етказиши тажрибаларда исботланди.
Биз тажрибада олинган малумотларни таҳлили асосида улар орасидаги боғлиқлик ўрганилганида улар орасида корреляцион боғлиқлик борлигини аниқладик Тажрибада турли муддатларда қўлланилган препаратнинг олма ҳосилдорлигига нисбатан корреляцион боғлиқлик мавжуд бўлиб, R-0,9781 га тенг (4.3.2-rasm).

4.3.2-rasm. Qo’llanilgan preparat bilan hosil o’rtasidagi korrelyatsion bog’liqlik
Биз юқоридаги маълумотларга асосланиб айтишимиз мумкинки, олмадан юқори ҳосил олишга эришиш учун Нурелл-Д препаратини иккита муддатда қўллаш мақсадга мувофиқ ҳисобланади. Бу ҳосилдорликни энг юқори 10,9 т/га бўлишини таъминлайди, математик таҳлил қилинганида эса олинган маълумотларни ишончли эканлигини ва препарат билан ҳосилдорлик орасида корреляцион боғлиқлик борлигини билдиради.
V.TAJRIBANING IQTISODIY SAMARADORLIGI
Олиб борилган ҳар қандай ишни замирида иқтисодий кўрсатгич, самарадорлик туради. Ишлаб чиқилган янгилик ишлаб чиқаришга фойда келтирмаса у қўлланилмайди. Ю.С.Ионицой [Ионицой Ю.С. Резервы повышения продуктивности свекловичных посевов //Сахарная свекла, 2014 г., №12, С.-32-33.] нинг берган маълумотига кўра, ҳосилини йиғиштириб олиш муддати муҳим аҳамиятга эга.
А.Г.Шевченко ва бошқалар [Шевченко А.Г., Суслов В.И., Логвинов В.А., Мишенко В.Н., Стрельников А.В., Логвинов А.В. Реакция различных форм сахарной свеклы на холодовой стресс. //Сахарная свекла, 2010 г., №4, С.-6-9.] нинг Россиянинг Томбов вилоятида олиб борган изланишларига кўра, экинлар уруғини эрта муддатларда экилиши уруғларни униш энергиясини камайишига олиб келади. Натижада олинган кўчатлар нимжон, касалликка чалинувчан бўлиб, ўсиш-ривожланишдан орқада қолади. Бу ерлардан фойдаланиш самарадорлигини пасайтириб, иқтисодий фойда миқдорини кам бўлишига олиб келади.
Шуларни ҳисобга олган ҳолда биз ҳам дала тажрибамизни иқтисодий жиҳатдан ўрганиб чиқдик. Бунинг учун етиштирилган маҳсулотни харид баҳосини аниқлаб, етиштирилган маҳсулотни шу нархда сотиш ва ундан келган ялпи даромадни топиш керак. Маҳсулот етиштириш учун кетган жаъми харажатлар ҳисоблаб топилди. Бунда ўтказилган агротехник тадбирлар, ҳосилни йиғиштириб олиш, ташиш харажатлари ва бошқаларнинг ҳаммаси ҳисобланди. Қишлоқ хўжалиги маҳсулотини етиштириш учун қилинган жаъми харажатлар олинган ялпи даромаддан айриб ташлаш йўли билан олинган соф фойда топилди. Шу олинган соф фойдани қилинган жаъми харажатларга бўлиб, юзга кўпайтирсак рентабиллик даражаси келиб чиқди.
Тажрибада олинган қўшимча ҳосилни сотишдан келган даромад 2-вариантда 1,04 млн., 3-вариантда эса 1,52 млн. сўмни ташкил этди. Ушбу қўшимча ҳосил учун сарфланган ҳаражатлар вариантлар бўйича мос равишда 0,495-0,653 млн. Сўм бўлиб, шартли соф даромад 2-вариантда 0,545 млн сўм, 3-вариантда эса 0,867 млн. сўмга тенг бўлди.