Namangan davlat universiteti tabiiy fanlar va ekologiyaga oid ayrim muammolar

Tabiiy fanlar va ekologiyaga oid ayrim muammolar (Ilmiy maqolalar to’plami) XVII
134 
Menbrana-parda(plyonka) bo’lib, odatda muhitni ajratib turuvchi yarimo’tkazgich
sirt(qobiq) yoki tebranuvchi yuzadan iborat bo’ladi. Poliizoprenoidlar (poliprenolllar) –
poliizoprenoid spirtlar bo’lib ,terpenoid sinfiga kiradi. 
Poliprenollar o’simlikning yashil qismida bo’ladi .Ular ignabargli bargli ,mevali
darxtlar (qarag’ay,archa , pixta, ginko) buta va o’tlar tarkibida qyruq vazniiga
nisbatan 0,01-4% gacha uchraydi.O”simlik poliprenollarning C zanjirining uzunligi
C30-C300 gacha bo’ladi. Ayrim darxtlarda poliprnollarning C zanjirining uzunligi
C55-C110 inson va hayvon organizimidagi dolixollar uglerod zanjirining uzunligiga
yaqin bo’ladi. Poliprenollar dolixollarning dastlabki vakili xisoblanadi. Dolixollar
inson organizimi hujayra menbiranasini himoya qiladi ,oqsillarni barqarorlashtiradi
va organizmning imum tizimini quvvatlaydi. Dolixollar oqsil-uglevod metabolizimida
polisaxaridlar sinteziningkofermentlari bo’lsa ,poliprenollar o’simlik hujayrasida
shunday vazifani bajaradi. Poliprenollar dolixol yetishmovchiligi ularning o’rnini
bosishi mumkun .Dolixol yetishmovchiligi surunkali shamollashda ,nasl buzilishi va
onkologik kasalliklarda kuzattiladi.Poliprenollar immunamodillovchi ,shamollashga
qarshi,yaraga qarshi,gepatapretoktor,va o’smaga qarshi hossalari anqlangan.Ularning
zaharliligi juda kam.(3) 
Yuqoridagi malumotlardan kelib chiqqan xolda poliizoprenoidlarga boy bo’lgan
mahaliy sharoitda o’suvchi o’simliklarni o’rgansh juda muhim ahamiyat kasb
etadi.Bulardan kelib chiqqan holda yangi o’simlik turlari tarkibidagi
poliizoprenoidlarni o’rgansh va ularning ustida ilmiy tatqiqot olib borish bugungi
kunning dolzarb vazifasi hisoblanadi. 
Foydalanilgan adabiyotlar. 
1.
A.Yu.Ibodov ,A.N.Yunusho’jayev,Q.A.Ubaydullayev,,Farmaseftik
kimyo’’Toshkent ,, voris nashriyoti’’ 2011 
2.
O’zbegiston respublikasi prezidentining PQ 4901 qarori 
3.
H.M SHohidoyatov ,H.O’Xo’zaniyozov,,H.S.Tojimuhammedov ,,organik
kimyo’’Toshkent 2014