Namangan davlat universiteti raxmatova xayrixon ashiraliyevna pedagogik diagnostika

8-rasm. Pedagogik diagnostikaning asosiy bosqichlari 
Asosiy b
osq
ichl
ar
 
1-bosqich 
4-bosqich 
3-bosqich 
2-bosqich 
6-bosqich 
5-bosqich 
Tashxislash maqsadining aniqlash
Vaziyatli modelning tahlili
Tashxislashning shakl, metod va vositalarini tanlash
O‘qituvchi va o‘quvchining tashxislash
jarayonidagi o‘zaro aloqasining aniqlash
O‘quvchilar faoliyatini nazorat qilish va baholash
O‘qituvchi pedagogik faoliyatining tashxisli
tadqiqot natijalar bo‘yicha tahlil qilish
7-bosqich 
8-bosqich 
9-bosqich 
O‘quvchilar bilish faoliyatini izlanish natijalari bo‘yicha tahlil qilish
Etalon (me’yoriy ko‘rsatkichlar)dan
og‘ish sabablari va darajasini aniqlash
Korreksiyalovchi faoliyatning belgilash 

---

28
Tashxislash jarayonida pedagogik diagnostikaning asosiy bosqichlari 
o‘rtasidagi o‘zaro bog‘liqlik va aloqadorlikning ta’minlanishi muhim ahamiyatga 
ega. Bosqichlar o‘rtasida o‘zaro bog‘liqlik va aloqadorlikning ta’minlanishi 
tashlovchi pedagogik faoliyatni metodik jihatdan to‘g‘ri yo‘lga qo‘yish hamda 
ishonchli natijalarni qo‘lga kiritishga yordam beradi. 
IV. Pedagogik faoliyatni tashxislash
26
.
L.V.Grebennikova
27
ning qayd 
etishicha, o‘qituvchi faoliyatini tahlil qilish orqali tashxislash u tomonidan tashkil 
etilayotgan kasbiy mehnat bilan uning natijasi o‘rtasidagi farq (ta’lim 
oluvchilarning aqliy, madaniy rivojlanishi, zakovati, nazariyaning amaliyot bilan 
bog‘lay olish ko‘nikma, malakalariga egaliklari)ni ko‘rish, o‘qituvchi mehnatida 
zamonaviy 
hamda 
ana’aviy 
yondashuvlarni 
ongli 
ravishda 
o‘zaro 
uyg‘unlashganligini aniqlash imkoniyatini yaratadi. 
Qaysi soha bo‘lishidan qat’i nazar tashxislash murakkab jarayon sanaladi. 
Binobarin, bu jarayonda barcha omillarni inobatga olish, qo‘lga kiritilgan 
ma’lumotlarni har tomonlama tahlil qilish, natijalarni xolis baholash tlab etiladi. 
Bordi-yu, tashxis jarayonida bu talablardan biri inobatga olinmasa, u holda 
pedagogning faoliyati, qolaversa, unga bog‘liq ravishda o‘quv-tarbiya ishlarining 
samaradorligi ham real baholanmaydi.
O‘qituvchilarda kasbiy kompetentlikni mustaqil ravishda tahlil qilib, 
baholab borish malakalariga ega bo‘lishlarini ta’minlashga erishish zarur. 
Pedagoglarning kasbiy kompetentlikka egalikni mustaqil tahlil va baholash 
ko‘nikmalariga egaliklari o‘z ustida ishlashlari, kamchiliklarni izchil bartaraf etish, 
yutuqlarni muntazam ravishda boyitib borishga odatlanishlariga yordam beradi.
Pedagogik mehnatni tashxislashda quyidagi talabalarni inobatga olish muhim 
ahamiyatga ega: an’anaviy metodlarni qo‘llagan holda mavjud kasbiy tajribadan 
oqilona foydalanish; o‘quv faoliyatining ilg‘or metod va usullarni o‘zlashtirish; 
ularni o‘z vaqtida o‘quv materialining mazmuni bilan bog‘lay olish; o‘z-o‘zini 
tahlil va baholash orqali tegishli o‘quv fanini samarali o‘qitishda qayta aloqani 
ta’minlash
28
. 
M.E.Inkov
29
ning qayd etishicha, pedagoglarning kasbiy kompetentligini 
tashxislashda quyidagi pedagogik tamoyillar inobatga olinganda samarali kechadi: 
konseptuallik, metodologik, tashxislash, tashkiliy-boshqaruv. 
26
Ушбу параграф М.А.Инназаровнинг тадқиқоти асосида тайёрланди. 
27
Гребенникова 
Л.В. 
Диагностика 
профессиональной 
компетентности 
учителя 
// 
https://kopilkaurokov. 
ru/zavuchu/planirovanie/ 
diaghnostika-profiessional-noi-kompietientnosti-
uchitielia.
28
Гребенникова 
Л.В. 
Диагностика 
профессиональной 
компетентности 
учителя 
// 
https://kopilkaurokov. 
ru/zavuchu/planirovanie/ 
diaghnostika-profiessional-noi-kompietientnosti-
uchitielia.
29
Иньков М.Е. Диагностика профессиональной компетентности учителя в условиях повышения 
квалификации: Автореф....канд.пед.наук. – Ростов-на-Дону: 2009. – 25-с.

---

29
Kasbiy-pedagogik kompetensiyalarni attestatsiya shaklidagi tashxislash 
o‘quv-tarbiya jarayonining sifatini aniqlovchi pedagogik monitoring tizimining 
tarkibiy bo‘g‘ini bo‘lib, mustaqil, avtonom xarakterga ega
30
. 
M.E.Inkov muammoni tizimli ravishda o‘rganar ekan, dastlab e’tiborni kasbiy 
kompetensiyalarni tashxislash mazmunini yoritishda ustuvor xarakter kasb etuvchi 
tayanch tushunchalarni sharhlashga qaratadi. Muallif kasbiy kompetensiyalarni 
tashxislash quyidagi tayanch tushunchalar orqali ifodalanadi: boshqaruv-pedagogik 
tashxislash; tashkiliy-metodik tashxislash, tezkor tashxislash. M.E.Inkovning 
ishida mazmunan mazkur tushunchalar quyidagicha yoritilgan: