Namangan davlat universiteti pedagogika psixologiya fakulteti

I BOB bo’yicha xulosa
Xulosa qilib aytadigan bo’lsak diqqatni shakllantirish vazifasi nafaqat uni alohida psixologik jarayon sifatida rivojlantirishni emas, balki o’z xohish istaklaridan keyin qastdan foydalanishga o’tishga yordam beradigan bunday shaxsiyat xususiyatlarini shakllantirishni ham o’z ichiga oladi. Bunga amalga oshirilgan ishlar uchun mas’uliyat tuyg’usini shakllantirish, faoliyatni muvaffaqiyatli amalga oshirish uchun motivatsiya, qiziqishning rivojlanishi va amalga oshirilgan faoliyatni aniq tashkil etish kiradi.
Adabiyot manbaalarini tahlil etar ekanmiz, nutqiy rivojlanishida nuqsoni bo’lgan bolalar diqqatining xususiyatlari atroflicha organilgan.Nutqida nuqsoni bo’lgan bolalarda diqqatning xususiyatlarini atroflicha o’rgangan olimlar o’z tadqiqotlarida diqqat buzilishi va bunday hollarda logopedlar qanday faoliyat olib borishi haqida aytib o’tganlar.
Diqqat bu- bilish faoliyati hisoblanib uning mohiyati ma’lumotlarga fikrini jamlagan holda qaray olishi, o’z fikr mulohazalarini bir nuqtada to’play olishi.
Diqqat xotira, tafakkur, tasavvur singari nutqiy faoliyat rivojlanganligini belgilovchi yetakchi ruhiy funksiyalardan biri hisoblanadi.

II BOB. Nutq nuqsoniga ega bo’lgan bolalarning diqqat xususiyatlari.
2.1. Diqqatning buzilishlari.
Diqqat yetishmovchiligi buzilishi ( ADD) – bu mashg’ulotlarda ishtirok etishda qiyinchiliklar, mashg’ulotlarni bajarish , topshiriqlarni bajarish va ijtimoiy o’zaro ta’sir o’tkazish kabi mashg’ulotlarda qiqyinchiliklar tug’diradigan nevrologik kasallikdir.
Odatda ADD bilan bog’liq muammolar
ADD Shuningdek xatti-harakatlar bilan giperaktivlikni o’z ichiga olishi mumkin.
Bundan tashqari, ADD ga ega bo’lgan o’quvchilar ta’lim qobliyatiga ega bo’lishi mumkin va ko’pincha maktablarda intizomiy muammolarni qayta tiklash uchun xavf tug’diradi. Darhaqiqat, kattalar va tengdoshlar ham , bunday o’quvchilar topshiriqlardan norozi bo’lishlari va topshiriqlarni bajarmasliklari sababli dangasa bo’lishlari mumkin degan xulosaga kelishlari mumkin.
ADD , uning belgilari va davolash haqida batafsil o’rganing. ADD juda keng tarqalgan bo’lsa-da, buzuqlik haqida noto’g’ri tushunchalar aylanishda davom etmoqda.
Giperaktivlik bilan diqqat yetishmovchiligi buzilishi ( ADHD)
QOQSH diqqat yetishmasligi giperaktivligi buzilishi ( ADHD) qilganidek o’zini namoyon qilmaydi, ammo ikkala shart ham xuddi bir xil bo’lsa , ular muhokama qilinadi. Buning sababi shundaki, shartli talabalar turli xil belgilarga ega .
DEHB bo’lgan bolalar , masalan, sinfda xulq-atvor muammosiga duch kelishadi yoki namoyish qilishadi. Noto’g’ri e’tibor - har kim duch keladigan asab tizimining yetarlicha jiddiy buzilishi. Ba’zida bemani fikr o’z-o’zidan o’tadi va bazida yanada katta muammolarni keltirib chiqaradi.
Diqqatning buzilishi va unga yordam beradigan alomatlar jiddiy noqulayliklarni keltirib chiqarishi va normal hayotga xalaqt berishi mumkin. Xo’sh, tibbiy nuqtai nazardan beparvolik nima, bu holat qanday o’zini namoyon qiladi va unga qanday munosabatda bo’lish kerak?
Diqqat, bu bizning miyamiz atrof-muhitdan oladigan aniq ma’lumotni qayta ishlash jarayoning darajasi bo’lgan kognitiv psixologiya tushunchasidir.
Ehtiyotkorlik tufayli obektni atrofdagi kosmosga muvaffaqiyatli yo’naltirish ta’minlanadi, shuningdek , uning psixikada to’liq va aniq ko’rsatilishi ta’minlanadi. Diqqat obekti bizning ongimiz markaziga tushadi, boshqa elementlar zaif qabul qilinadi, aniq emas, ammo diqqat markazimiz o’zgarishi mumkin.