Namangan davlat universiteti pedagogika-psixologiya fakulteti psixologiya kafedrasi

Natijalarni umumlashtirish, xulosalash va yakunlash; 

Uyga vazifa. 
6-amaliy mashg‗ulot: Ijtimoiy psixologiyada kuzatish metodini 
qo‘llash. 
 

Maqsad: 
Ijtimoiy psixologik tadqiqotlarda kuzatish metodini qo‘llash 
bo‘yicha amaliy ko‘nikmalarni shakllantirish.
 

Kuzatish metodining tasnifini ishlab chiqish. 

Kuzatish metodini o‘tkazish va tahlil qilish. 

Taqdimot yaratish. 

Nazariy ma`lumot:
 
Umumiy psixologiyada bo‘lgani kabi ijtimoiy psixologiyada ham 
kuzatish 
metodi 
qo‘llaniladi, lekin kuzatuv ob‘yekti konkret shaxsdagi psixik faoliyat emas, 
balki shaxsning ijtimoiy munosabatlar tizimida bevosita kuzatish mumkin bo‘lgan 
ijtimoiy xulqidir. Kuzatuvchi aniq, oldindan belgilangan reja asosida o‘zi 
o‘rganayotgan guruhning faoliyatini, verbal va noverbal xatti-harakatlarni ma‘lum 
vaqt birligida muttasil kuzatib, olingan ma‘lumotlarni qayd etib boradi. Bunda 
zamonaviy audio va videotexnikadan foydalanish, u yoki bu harakatlarni qayta-

---

105 
qayta ko‘rish orqali kerakli xulosalarni chiqarishi mumkin. Ayniqsa, hozirda fan va 
texnologiyalar, mobil aloqa vositalari keng quloch yozgan sharoitda turli ijtimoiy 
vaziyatlarda odamlar xulq-atvorini kuzatish va qayd etish unchalik qiyin emas.
Raqamli yozish vositalarining ko‘pligi esa kuzatish ob‘yektlarini kompyuter 
tarmog‘iga tushirish va hatti-harakatni bir necha tahlilchilar xukmiga havola etish 
imkoniyati ham mavjud. Ijtimoiy psixologiyada qo‘llaniladigan kuzatish 
metodining asosan uch shakli mavjud:
“qo’shilib kuzatish”
– bunda tadqiqotchi kuzatiluvchilar faoliyatiga bevosita 
aralashib, ular bilan kerak bo‘lsa, yashaydi va ishlaydi. Bu usuldagi eng 
muhim xususiyat uning tabiiyligi bo‘lib, kuzatish ob‘ektlari o‘zlarining 
kuzatilayotganliklarini sezmaydilar va kuzatuvchini guruhning a‘zosi 
sifatida qabul qiladilar. Ushbu shartning buzilishi eksperimentning 
samarasiz bo‘lishiga olib kelishi mumkin.