Namangan davlat universiteti pedagogika fakulteti

7-ilova


Keyinchalik Rimda aka-uka Tiberiy a Kay Grakx, Mark Antoniy. Mark Tulliy Sitseron kabi Taniqli qator notiqlar etishib chiqdiki, bular ichida eng buyuk va so’zamoli notiq Sitseron edi. Sitseron va Demosfen qadimgi notiqlarning eng buyuklari edi. Demosfen ko’proq o’zining siyosiy notiqligi bilan shuhrat topgan bo’lsa, Sitseron sud notiqligi bilan tanildi. Albatta, Sitseron nutqlari siyosiy jihatdan ham kuchli edi. Rimda, umuman, siyosiy tomonni chetlab o’tgan birorta yaxshi nutq bo’lmagan.

Sitseron mukammal bilim oldi va Ifodali o’qishning muhim maktabini bitirdi. Sitseron ijodida ikki an’ana asosiy rol’ o’ynaydi. Bulardan biri, grek so’z ustalari maktabi keng bilim maydoni bo’lsa, ikkinchisi, eski Rim notiqlari tajribasi, birinchi navbatda Katon tajribasi edi.

Sitseronning Ifodali o’qishdani muvaffaqiyatida uning tabiiy qobiliyati-ta’sirchanlik, hayotiy idrok, chuqur sezgirlik muhim ahamiyatga ega bo’lgan. Lekin u hamma vaqt birinchi rejaga tug’ma qobiliyatni emas, mehnatni qo’yardi. U: "Kishi shoir bo’lib tug’iladi, notiq bo’lib etishadi",-deydi.

Sitseron timsolida Ifodali o’qishning nazariyasi hayot tajribasi nazariyasi bilan mavaffaqiyatli ravishda qo’shib olib borildi. U Ifodali o’qish nazariyasining ayrim tomonlarini ishlab chiqibgina qolmay, o’z notiqlik chiqishlari bilan buni tajribada isbot etdi. Sitseron nutqning muvaffaqiyatli chiqishi uchun notiq qo’yidagilariga alohida e’tibor berishi lozimligini ko’rsatadi:

8-ilova

Sitseron nutqning tuzilishiga aloxida e’tibor beradi. Uning fikricha, xar bir nutq talabga javob berarli darajada qurilgandagina yaxshi natija beradi.