|
1.3 Neftni atmosfera – vakuumli haydash texnologik tizimi tavsifi
Ikkinchi moy fraksiyasi 54-nasos yordamida 49-bug’latish kolonnasi pastidan 11-issiqlik almashtirgichdan so’ng 3-havoli sovitkichda sovitilgan holda qurilmadan chiqariladi. Uchinchi moy fraksiyasi 50-bug’latish kolonnasi pastidan nasos 52 yordamida 13- issiqlik almashtirgich va 2-havoli sovitkichdan so’ng rezervuarga yuboriladi.
Vakuumli kolonnasi 48 pastki sirkulyatsiya quyilishini 55-nasos yordamida amalga oshirilib, flegma 16-issiqlik almashtirgich orqali o’tib, 17havoli sovitkichda sovitilgan holda kolonnaga qaytariladi. Uchinchi moy fraksiya olishni ko’paytirish uchun kolonna pastidan qizdirilgan suv bug’i beriladi. Qoldiq gudron kolonna 48 pastidan 53-nasos yordamida 18 va 8issiqlik almashtirgichlardan so’ng 5-havoli sovitkichda sovitiladi.
Seperatorlar 22 va 33 dan ajratilgan barqarorlashtirilmagan benzinlar 25 va 44-nasoslar yordamida parallel oqimlarda 60 va 61 issiqlik almashtirgichlardan so’ng 59-kolonnaga tushadi. Kolonna 59 da benzin fraksiyasidan erigan gazlar ajratiladi. Ular 58-chi havoli va 57-suvli sovitkichdan so’ng 72-separatorga tushadi. Separatorda og’ir gaz kondensiyalangan yengil uglevodorodlardan, suyultirilgan gazlar (reflyuks) dan ajratiladi. Suyultirilgan gazning cirkulyaciya qismi kolonnaga quyilish sifatida beriladi, balans qismi gazlarni fraksiyalash qurilmasiga yuboriladi, shuningdek, og’ir gazlar ham shu qurilmaga yuboriladi. Barqarorlashtirish kolonnasi pastki issiqlikni 74-nasos yordamida 75-pech orqali qizdirilgan barqaror benzin sirkulyatsiyasi bilan amalga oshiriladi.
Barqarorlashtirilgan benzin 59-kolonna pastidan olinib, ikkilamchi fraksiyalash kolonnalari 62 va 68 ga beriladi. Kolonna 62 yuqorisidan boshlang’ich qaynash temperaturasi 850C gacha fraksiya chiqarilib, 68kolonnaga bug’li to’yintirish sifatida beriladi. Bu fraksiyaning sirkulyatsiya qismi 65-havoli, 66-suvli sovitkichdan o’tib, 67-yig’gichdan 77-nasos yordamida 62-kolonnaga sovuq quyilish hosil qilish uchun qaytariladi. Kolonna
62 pastidan olinadigan 85–1200C (yoki 85–1800C) fraksiya 61-issiqlik almashtirgich va 63- havoli sovitkichdan so’ng qurilmadan chiqariladi. Kolonna 68 yuqorisidan boshlang’ich qaynash – 620C gacha fraksiya chiqarilib, 69havoli, 70-suvli sovitkichdan o’tib, 71-yig’gichda to’planadi va bu yerda bir qismi 68-chi kolonnaga quyilishga qaytariladi, balans qismi qurilmadan chiqariladi. Kolonna 68 pastidagi issiqlik 78-issiqlik almashtirgichdan o’tayotgan dizel yoqilg’isi issiqligi hisobidan ta`minlanadi. 68-chi kolonna pastidan chiqariladigan 62–850C fraksiya 79-nasos yordamida 60-issiqlik almashtirgich va 64- havoli sovitkichdan so’ng chiqariladi.
Neftni qayta ishlash uning asosiy distillashidan boshlanadi. Bu jarayon neft texnologlarining ixtirosi bo'lib, neftning xususiyatiga asoslanadi. Neft turli xil dastlabki qaynash nuqtalariga ega bo'lgan o'zaro eriydigan uglevodorodlarning murakkab aralashmasidir. Soddalashtirilgan shaklda: uglevodorod molekulasi qancha uzun bo'lsa, uning qaynash nuqtasi shunchalik yuqori bo'ladi.
Birlamchi distillash qurilmalari uchun xom ashyo neft va gaz kondensati hisoblanadi. Keyinchalik qayta ishlash yoki sotiladigan mahsulot sifatida foydalanish uchun ular fraktsiyalarga bo'linadi. Neftni birlamchi qayta ishlash jarayonida uni atmosferada distillash va mazutni vakuumli distillash amalga oshiriladi. Bu jarayonlar atmosfera quvurli (AT) va vakuumli quvurli (VT) o'simliklarda amalga oshiriladi.
AT-qurilmalarida benzin, kerosin, dizel fraktsiyalari va mazut olish uchun neftni sayoz qayta ishlash amalga oshiriladi. VT agregatlari neftni qayta ishlashni chuqurlashtirish uchun mo'ljallangan. Bu agregatlar mazutdan neftni ikkilamchi qayta ishlash jarayonlarida xom ashyo sifatida foydalaniladigan gazoyl, neft fraksiyalari va smola ishlab chiqaradi.
Distillash jarayoni balandligi 30 m gacha va diametri 4 m gacha bo'lgan vertikal silindrsimon apparat bo'lgan distillash ustunida amalga oshiriladi. Ustunning ichki maydoni ko'p sonli gorizontal disklar (tovoqlar) bilan bo'linmalarga bo'linadi, ularda yog 'bug'ining ular orqali o'tishi uchun teshiklar mavjud.
Kolonkaga quyishdan oldin moy quvurli pechda 360-390° haroratgacha qizdiriladi. C. Shu bilan birga, benzin, nafta (nafta), kerosin, engil va og'ir gazoyli bug' holatiga o'tadi va qaynash harorati yuqori bo'lgan suyuq faza mazut hisoblanadi. Issiq aralashmani ustunga kiritgandan so'ng, mazut pastga tushadi va bug 'holatidagi uglevodorodlar ko'tariladi.
Issiq suyuqlik va bug 'aralashmasi, ustunga ko'tarilib, sovib, asta-sekin kondensatsiyalanadi. Birinchidan, yog'ning og'ir o'tga chidamli fraktsiyalari ajratiladi va maxsus tovoqlar tubiga cho'kadi, so'ngra bir juft engil fraktsiyalar ketma-ket kondensatsiyalanadi va tovoqlar tubiga yotqiziladi. Rektifikatsiya jarayonining o'ziga xos xususiyati shundaki, ko'tarilgan issiq bug'lar navbat bilan issiq kondensat qatlamlaridan o'tadi. Ustundagi tovoqlar soni shunday bo'lishi kerakki, ulardan oqib chiqadigan tayyor distillatlarning umumiy oqimi ustunga yuborilgan xom neftning oqim tezligiga teng bo'lishi kerak. Kondensatlanmagan uglevodorod bug'lari gaz fraksiyasiga yuboriladi, bu erda ulardan quruq gaz, propan, butan va benzin fraktsiyasi olinadi.
Neftni birlamchi distillash jarayonida qaynash chegaralari chegaralari, uglevodorod va kimyoviy tarkibi, yopishqoqligi, chaqnash nuqtalari, quyilish nuqtasi va boshqa xossalari bilan farq qiluvchi keng assortimentdagi fraktsiyalar va neft mahsulotlari olinadi.
Neftni qayta ishlash texnologiyasiga qarab, propan-butan fraktsiyasi suyultirilgan yoki gazsimon holatda olinadi. U alohida uglevodorodlar, maishiy yoqilg'i va avtobenzinning tarkibiy qismini ishlab chiqarish uchun gaz fraksiyalash zavodlarida xom ashyo sifatida ishlatiladi . Fraksiya neft mahsuloti deb ataladi, agar uning xossalari qo'shimcha ishlov berishni talab qilmaydigan tijorat mahsuloti uchun standart yoki texnik shartlar normalariga javob beradi.
Benzin fraktsiyasi (28-63, 62-85, 85-105 ℃ ) olish uchun asosan ikkilamchi distillashdan o'tkaziladi. Ushbu fraktsiyalar izomerizatsiya jarayonlari, alohida aromatik uglevodorodlar (benzol, toluol, ksilenlar), avtomobil va aviatsiya benzinlarining yuqori oktanli komponentlarini ishlab chiqarish uchun katalitik reformatsiya qilish uchun xom ashyo, shuningdek, etilen ishlab chiqarishda piroliz uchun xom ashyo sifatida xizmat qiladi.
Kerosin fraktsiyasi reaktiv dvigatellar uchun yoqilg'i sifatida ishlatiladi; yorug'lik kerosini sifatida past oltingugurtli yog'lardan 150-280 ℃ gacha bo'lgan bir qism ishlatiladi; fraksiya 140-200 ℃ - bo'yoq va lak sanoati uchun erituvchi sifatida.
Qishki dizel yoqilg'isi sifatida 140-320 ℃ qaynoq haroratli dizel fraktsiyasi, yozgi yoqilg'i sifatida 180-360 ℃fraktsiyasi ishlatiladi.
Suyuq parafinlarni olish uchun xom ashyo sifatida yuqori parafinli neftdan 200-320 ℃ gacha bo'lgan bir qism ishlatiladi.
Mazut qozon yoqilg'isi sifatida yoki vakuumli distillash agregatlari uchun xom ashyo sifatida, shuningdek, termal, katalitik kreking va gidrokreking sifatida ishlatiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
