Namangan davlat universiteti kimyo kafedrasi organik birikmalarning tuzilish nazariyasi

Organik kimyo nazariy tushunchalarini rivojlanishi

Organik birikmalarning tuzilish nazariyasi va reaksiyaga kirishish qobiliyati, molekuladagi atomlarning boqlanishi to’qrisidagi ta'limot, molekuladagi atomlarning o’zaro ta'siri va kimyoviy reaksiyaga kirishishi organik kimyoning nazariy asoslaridir.

Radikallar nazariyasi: organik kimyoning birinchi tuzilish nazariyasi radikallar nazariyasidir. I. Bertselius anorganik birikmalarning kimyoviy boqlarini elektrokimyoviy nazariyasini yaratgan. Bu nazariyaga asosan xamma birikmalar qarama-qarshi ionlardan tashkil topgan va ular o’zaro elektrostatik tortilib turadi. Organik birikmalarda ionlarning o’rnida radikallar bo’lib, bu radikallar reaksiyalarda bir moddadan ikkinchisiga o’zgarmasdan o’tadi. M-n: C₆H₅-COOH, C₆H₅-CHO, C₆H₅-COCl. Ammo keyinchalik radikallar nazariyasi inqirozga uchradi, ya'ni organik birikmalarning vodorodi o’rniga xlor va boshqa guruxlarni almashtirish mumkinligi aniqlandi.. M-n: CH₃H == CH₃Cl