Namangan davlat universiteti kimyo kafedrasi organik birikmalarning tuzilish nazariyasi

A.M.Butlerov ta'rifi: “Murakkab zarrachaning kimyoviy tabiati uning tarkibiga kiruvchi elementar zarrachaning tabiatiga, ularning miqdoriga va kimyoviy tuzilishiga boqliq”.

Xozirgi zamon ta'rifi: “organik birikmalarning fizik va kimyoviy xossalari uning tarkibiga xamda kimyoviy elektron va fazoviy tuzilishiga boqliq”. Bu ta'rif birikmalarning xamma xossalarini xisobga oladi.

TAYANCH IBORALAR: predmet, tadqiqot, maqsad, organik, kimyo, vitalizm, radikallar, tiplar, nazariyalar.

NAZORAT SAVOLLARI:

Vitalizm, radikallar va tiplar nazariyalari nima?

Organik birikmalarning kimyoviy tuzilish nazariyasi nima?

Kimyoviy tuzilish nazariyasining A.Butlerov tarifi nima?

Organik birikmalar tuzilish nazariyasining zamonaviy tarifi nima?
Ushbu mavzu bo’yicha ro’yxatdagi 1, 2, 3 va 6 adabiyotlar tavsiya etiladi.
MARUZA 2

ORGANIK BIRIKMALAR MOLEKULASINING FAZOVIY TUZILISHI.

Reja: Organik birikmalarning kimyoviy tuzilishi nazariyasi. Kimyoviy tuzilish va kimyoviy birikmalardagi izomеriya. Ochiq va yopiq zanjirli birikmalar. Kimyoviy tuzilish nazariyasining A.Butlеrov ta'rifi.Organik birikmalar molеkulasining fazoviy tuzilishi. Assimеtrik uglеrod atomi va optik izomеriya. Vant-Goff va Lе-Bеllarning fazoviy tuzilishi nazariyasi. Organik birikmalarning fazoviy tuzilishi va xossalari o’rtasidagi bog’liqlik. Organik birikmalarning elеktron tuzilishi.Molеkulada elеktron zichlikning taqsimlanishi.Organik birikmaning elеktron tuzilishi bilan xossalari o’rtasidagi bog’liqlik.Organik birikmalar tuzilish nazariyasining zamonaviy ta'rifi.
Eng oddiy organik birikmalar uglevodorodlardir. Molekulasidagi uglerod atomlari o`zaro oddiy boғ bilan boғlangan, қolgan valentliklari vodorod atomlari bilan to`yingan uglevodorodlar alkanlar deyiladi. Alkanlarning dastlabki vaқili CH₄ metandir, undan keyin C₂H₆ etan, C₃H₈ propan, C₄H₁₀ butan, C₅H₁₂ pentan, C₆H₁₄geksan, C₇H₁₆ geptan, C₈H₁₈ oktan va xakozo umumiy formulasi C _nH_2n+2 va bir-biridan CH₂ guruxga farқ қiluvchi қatorni alkanlarning gomologik қatori deyiladi.