Namangan davlat universiteti kimyo kafedrasi organik birikmalarning tuzilish nazariyasi


MARUZA 4 ORGANIK BIRIKMALARDAGI KIMYOVIY BOG’ TURLARI



Download 5,96 Mb.
bet30/216
Sana31.12.2021
Hajmi5,96 Mb.
#233202
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   216
Bog'liq
2 5231100923341704252

MARUZA 4

ORGANIK BIRIKMALARDAGI KIMYOVIY BOG’ TURLARI

Reja: Ion, kovalеnt, vodorod bog’lar. Kovalеnt bog’ning turlari: koordinasion (donor-aksеptor) va yarim qutbli kovalеnt bog’lar. (-va (-bog’lar. Kovalеnt bog’ning xaraktеristikalari. Bog’ning uzunligi, fazoda yo’nalganligi, qutbliligi, qutblanuvchanligi va enеrgiyasi. Molеkulyar rеfraksiya va uning additivligi. Kovalеnt bog’ nazariyasi. Atom va molеkulyar orbitallar. Atomdagi elеktronning holati. Kvant sonlar. Kimyoviy bog’ning hosil bo’lishi. Valеnt bog’lar va molеkulyar orbitallar mеtodlari.
Kimyoviybog’lanishxaqidatushunchaX1Xasrningboshlaridamolekulanixosilbo`lishikimyoviybog’lanishtabiatiniurganisholimlaroldidaturganasosiymuammolardanbiri edi. 1807 yiliinglizfizigiG. Deviatomlarniuzarobirikibmolekulanixosilqilishida elektrokimyonazariyasiniyaratdi. Keyinchalikbunazariya 1812-1818 yillardaI. YA. Bertseilustomonidanrivojlantiriladi. Ularquyidagichatushuntirishadi. Xamma atomlarda 2 ta qutb bor + va – qutb. Ba`zi atomlarda + qutb kuchlirok bo`lsa, ba`zi atomlarda –qutb kuchlirok bo`ladi. SHu qutblarning uzaro tortishish evaziga birikadi deb karaydi. Ba`zan shu qutblarda tulik neytrallanmagan molekulalar xam bo`lish mumkin (N2, O2 molekulasiin tushuntura olmadi). 1852 yi-li buyuk ingliz olimi Frankled metalorganik birikmalarni urganib, shuni sezdiki: xar bir metal fakat ma`lum sonda karbon radikalini biriktira olishi mumkin.

MasalanRNa R2Mg. Buni tushuntirishda «Atomlik» termini kiritiladi. Uning fikricha atomlik ayni element atomining ma`lum sonini bi-riktirib olish kobiliyatidir. Atomlik xozirgi tushunchada va-lentlikdir. Valentlik lotincha bo`lib, « kimmat» deganidir. Bu kimmat o`zgaruvchanmi yoki doimiymi degan fikrdaolimlar katta ishlar qilishgan. Doimiy valentlik organik kimyoning rivojlanishida katta rol’ uynagan, o`zgaruvchan valentlik esa noorganik kimyoni rivojlanishida aloxida urin tutadi. YUkoridagi fikrlar kimyoviy bog’lanish nazariyasini rivojlanishida aloxida urin tutgan bo`lsa xam, uni tulik tushuntirib bera olmadi. Xozirgi vaktda kimyoviy bog’lanish, molekulani xosil bo`lishi kvant mexaniqasi orkali tushuntiriladi.



Kimyoviy birikmalar molekulasi xosil bo`lishda atomlararo ta`sir etuvchi va ularni birgalikda ushlab turuvchi kuchga kimyoviy bog’lanish deyiladi.

Kimyoviy bog’lanish modda molekulasini xosil qiluvchi element-larni elektromanfiyligiga bog’lik ravishda bir necha tipga bo`linadi.

1916 yilda amerikalik fizik-ximik J.Lyuis va nemis olimi Kossel’ tomonidan kimyoviy bog’lanish nazariyasi yaratildi.


Download 5,96 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   216




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish