Namangan davlat universiteti fiziologiya va hayot faoliyati havfsizligi kafedrasi

Suyak shakllari: suyaklar 4 xil shaklda bo`ladi.  

Naysimon  suyaklar.  Bular  o`z  navbatida  ikki  xil  bo`ladi.  Uzun  naysimon 

suyaklar ularga еlka, bilak, son, boldir suyaklari kiradi. Kaltanaysimon suyaklarga 

esa qo`l va oyoqlarning kaft va barmoq suyaklari kiradi.  

G`ovak  suyaklar.  Bular  ham  ikki  xil  uzun  g`ovaksimon  suyaklar  bularga 

qovurg`a,  to`sh,  o`mrov  suyaklari,  kalta  g`ovak  suyaklarga  esa  umurtqa,  qo`l  va 

oyoqlarning kaft, kaft usti suyaklari kiradi.  

Yassi  suyaklar.  Bu  suyaklarga  bosh  suyagidagi  tеpa,  ensa,  yuz,  kurak  va 

chanoq suyaklari kiradi.  

G`albirsimon suyaklar. Yuqori jag`, pеshona, bosh suyagining pastki asos 

qismidagi ponasimon va g`albirsimon suyaklar kiradi.   

Suyaklarning  birikishi.  Odam  tanasidagi  suyaklarning  barchasi  bir-biri 

bilan ikki xil:harakatsiz va harakatli birikadi. 

Suyaklarning  harakatsiz  birikishiga  bosh,  umurtqa,  chanoq  suyaklarining 

bir-biri  bilan  tutashuvi  misol  bo'ladi.  Ular  boylamlar,  tog'aylar,  suyak  choklari 

yordamida  bir-biriga  birikadi.  Bosh  suyagi  peshona,  tepa,  chakka,  ensa  kabi 

alohida  suyaklardan  iborat  bo'lib,  bola  o'sgan  sari  chok  yordamida  bir-biriga 

birikib,  yaxlit  bosh  suyagini  hosil  qiladi.  Bu  suyaklar  bir-biriga  uzluksiz-zich 

birikkanligi uchun harakatsiz bo'ladi. 

Suyaklarning  harakatli,  ya'ni  bo'g'im  hosil  qilib  birikishiga  qo'l  va 

oyoqlarning  bo'g'imlari  kiradi:  yelka,  tirsak,  kaft  usti,  son-chanoq,  tizza,  boldir-

tovon  hamda  qo'l  va  oyoq  panja  suyaklarining  bir-biri  bilan  bo'g'im  hosil  qilib 

birikishi  misol  bo'ladi.  Bo'g'im  hosil  qilib  birikuvchi  2  ta  suyakdan  birining  uchi 

qavariq, silliq, ikkinchisining uchi esa botiqroq bo'ladi. Bo'g'im 3 qismdan: bo'g'im 

xaltachasi,  suyaklarning  birikish  yuzasi  va  bo'g'im  bo'shlig'idan  iborat.  Bo'g'im 

xaltachasi  tashqi  va  ichki  qavatdan  tashkil  topgan.  Ichki  qavatning  pardasidan 

moysimon sinoviy suyuqlik (bo'g'im moyi) ishlab chiqariladi. Bu suyuqlik bo'g'im 

yuzasini  moylab  ishqalanishni  kamaytiradi.  Bo'g'im  tashqi  tomondan  paylar  bilan 

o'ralib, uning mustahkamligini ta'minlaydi.