Namangan davlat universiteti fiziologiya va hayot faoliyati havfsizligi kafedrasi

Suyaklarning o'sishi va rivojlanishi. Ona qornidagi hayot davrida suyaklar 

tog'ay to'qimasidan hosil bo'ladi. Tog'ay to'qimasining suyak to'qimasiga aylanishi 

asta-sekin,  7-8  haftaligidan  boshlanadi.  Tug'ilish  vaqtiga  kelib  suyaklarda  hali 

tog'ay  qismlar  ko'p  bo'ladi.  Uzun  naysimon  suyaklarning  uchi  uzoq  vaqtgacha 

tog'ayligicha  qoladi  va  ko'pgina  suyaklarda  suyaklanishning  ayrim  markazlari 

o'rtasida  tog'aydan  iborat  qismlar  bo'ladi.  Ichki  sekresiya  bezlari  funksiyasi 

pasayganda, vitaminlar va ayniqsa D vitamin yetishmaganda suyaklanish kechiqadi 

va  qalqonsimon  bez,  buyrak  usti  bezlari  qobig'ining  funksiyasi  oshganda 

tezlashadi. 

Yangi  tug'ilgan  bolaning  naysimon  suyaklarida  qon  tomirlarga  boy  qizil 

ko'mik bo'lib, unda qon hosil bo'ladi. Olti oylikdan boshlab  ёg' to'qimasiga aylana 

boshlaydi. 12-13 yoshlarga kelib bu almashinish deyarli tugallanadi. 

Yangi  tug'ilgan  bolaning  bo'yi  o'rtacha  50  sm  bo'ladi.  Bir  yoshgacha  u  har 

oyda 2 sm dan o'sib boradi. Birinchi yil oxiriga kelib bo'yi 74-75 sm gacha yetadi. 

---

 

53 

Undan  keyin  har  yili  uning  o'sishi  5-7  sm  ni  tashkil  qiladi.  Bolalikning  ayrim 

davrlarida  bo'yga  o'sish  tezlashadi.  Suyaklarning  o'sishi  murakkab  jarayon  bo'lib, 

bunda  suyak  moddalarini  sintezlovchi  hujayralar  (osteoblastlar)  va  yemiruvchi 

hujayralar  (osteoklastlar)  baravariga  ishtirok  etadi.  Bolalar  suyagida  osteoblastlar 

ko'p bo'lib, ular o'sishning tezlashishini ta'minlaydi. Jismoniy mashqlar va mehnat 

suyaklarning rivojlanishiga katta ta'sir ko'rsatadi.