Namangan davlat universiteti b. T. Ataxanov, M. B. Isabayev fuqarolik jamiyati fanidan

XALQARO XAVFSIZLIK 
— xalqaro munosabatlar tizimi; hamma davlatlar 
tomonidan rioya qilinadigan xalqaro huquqning prinsip va normalari; davlatlar 
o‗rtasidagi janjalli masalalarni va kelishmovchiliklarni kuch va kuch ishlatish xavfi bilan 
bartaraf etishni istisno qilishga asoslangan. X.x. xalqaro munosabatlardagi kafolatlangan 
barqarorlik, dunyo hamjamiyatining iqtisodiy, ijtimoiy-siyosiy, ma‘naviy sohalaridagi 
mustahkam adovatni, harbiy nizolar va urushlarning oldini olish sharoitlari shakllangan 
holati. Milliy xavfsizlikni himoyalanish darajasi to‗g‗ridan-to‗g‗ri xalqaro xavfsizlik 
bilan bog‗liq. Xalqaro xavfsizlik o‗z ichiga milliy va mintaqaviy xavfsizlik turkumlarini 
mujassam qilgan. Xalqaro xavfsizlik – milliy xavfsizlikdan farqli ravishda davlat 
xavfsizligini boshqa davlatlar xavfsizligi bilan murakkab bog‗liqligini e‘tirof etadi. X.x. 
prinsiplari kuyidagilarni nazarda tutadi: hamma davlatlar uchun bab-baravar xavfsizlikni 
ta‘minlash; harbiy, siyosiy, iqtisodiy va gumanitar sohalarda amaliy kafolatlarni yuzaga 
keltirish; har bir xalqning suveren huquqlarini so‗zsiz hurmat qilish; xalqaro tanglik va 
mintaqaviy nizolarni siyosiy yo‗l bilan adolatli bartaraf etish; davlatlar o‗rtasida 
ishonchni mustahkamlash; xalqaro terrorizmkya oldini olishning samarali usullarini 
ishlab 
chiqish; 
genotsid, 
aparteidam 
tugatish, 
fashizmni 
targ‗ib 
qilmaslik, 
diskriminatsiyaping har qanday shakllarini xalqaro amaliyotdan yo‗qotish; qamal va 
sanksiyalardan (jahon hamjamiyati tavsiyalarisiz) voz kechish. X.x.ning ajralmas qismi 
BMT Ustavi bilan mustahkamlangan amaldagi kollektiv xavfsizlik mexanizmidir. X.x. 
har bir davrda turli omillarga: xalqaro aloqalarning rivojlanish yo‗nalishlari va 
xususiyatiga, sivilizatsiya darajasi, ma‘naviyat va sh.k.ga bog‗liq bo‗ladi. Shaxs, sinf, 
jamoat tashkilotlari va xalqaro tashkilotlarning faoliyati X.x.ga jiddiy ta‘sir ko‗rsatadi. 
O‗zbekiston Respublikasi jahonda, xususan, Markaziy Osiyoda xavfsizlik 

---

322 
ta‘minlanishiga katta hissa qo‗shib kelmoqda. Prezident I.A.Karimov tomonidan ishlab 
chiqilgan ―Mintaqaviy xavfsizlikdan xalqaro xavfsizlikni ta‘minlash sari‖ konsepsiyasi 
X.x.ni ta‘minlashning yangi qoidasi sifatida jahon miqyosida tan olinmoqda.