Namangan davlat universiteti b. T. Ataxanov, M. B. Isabayev fuqarolik jamiyati fanidan

IJTIMOIY GURUHLAR 
— muntazam ravishda bir-birlari bilan o‗zaro 
munosabatga kirishadigan shaxslar guruhi. Turli sinflar, qatlamlar muhim I.g. 
hisoblanadi. Kasbga oid, diniy, etnik, turli demografik guruhlar (nuroniylar, ayollar, 
yoshlar va h.k.) ham I.g.ga kiradi, chunki ularning jamiyatdagi mavqei hukmron ijtimoiy-
iqtisodiy munosabatlar bilan bog‗liqdir. Bir xil faoliyat bilan shug‗ullanuvchi, ijtimoiy-
psihologik xususiyatlari o‗xshash, maqsad va qadriyatlari umumiy bo‗lgan kishilar ham 
alohida I.g.ni tashkil etadi. Odamlar o‗z hayotining ko‗p qismini guruhlardagi 
muloqotlarda o‗tkazadi. Hozir jamiyatdagi odamlarning aksariyati ko‗pdan-ko‗p turli 
guruhlarga mansubdir.
IJTIMOIY HAMKORLIK
— turli millat, irq va dinga, ijtimoiy toifaga mansub 
kishilar hamda guruhlarning umumiy maqsad yo‗lida birgalikda, bir yoqadan bosh 
chiqarib faoliyat olib borishi, ularning o‗zaro hamjihatligini ifoda etadigan tushuncha. 
I.h. jamiyatda tinchlik va barqarorlik, yuksak taraqqiyotni ta‘minlashning muhim 
omilidir. I.h. bo‗lmagan jamiyatda boshboshdoqlik, turli millat va elat vakillari o‗rtasida 

---

120 
ishonchsizlik ortib, qarama-qarshilik va ziddiyatlar kuchayishi, bu esa, oxir-oqibatda, 
og‗ir inqirozga olib kelishi mumkin. I.h. g‗oyasini amalga oshirish yo‗lida g‗ov 
bo‗ladigan eng xatarli to‗siqlar aqidaparastlik, terrorizm, ekstremizm, ayirmachilik, 
mahalliychilik, tajovuzkor millatchilik va shovinizmdir.
IJTIMOIY HIMOYA 
— keng ma‘noda – mamlakat aholisini ijtimoiy va moddiy 
muhofaza qilinishini ta‘minlaydigan va jamiyatda qaror topgan huquqiy, iqtisodiy, 
ijtimoiy chora-tadbirlar majmui; tor ma‘noda – davlat va jamiyatning yoshi, salomatligi 
holati, ijtimoiy ahvoli, tirikchilik vositalari bilan yetarli ta‘minlanmagani tufayli 
yordamga, ko‗makka muhtoj fuqarolar to‗g‗risidagi g‗amxo‗rligi. «I.h.» tushunchasi 
birinchi marta 1935-yilda AQSHning «Ijtimoiy xavfsizlik bo‗yicha qonun» ida 
qo‗llanilgan. Uning asosiy maqsadi aholi farovonligining to‗xtovsiz yaxshilanishini 
ta‘minlash, aholi qatamlarining ta‘lim, madaniyat, kasb malakasi, daromadlari jihatidan 
keskin tafovutlariga barham berish, jamiyat tomonidan insonga munosib hayot darajasini 
va inson taraqqiyotini ta‘minlashga yordam berishdan iborat.