Namangan davlat universiteti b. T. Ataxanov, M. B. Isabayev fuqarolik jamiyati fanidan

GANGSTERIZM
(ing. jinoyatchi, professional qotil) — 1) uyushgan jinoyatchilik 
turi. U zo‗rlik, qotillik, qo‗rqitish, ta'magirlik, davlat amaldorlarini sotib olish va 
h.k.larda namoyon bo‗ladi. Gangsterizm mafiya faoliyatiga bog‗liq; 2) siyosiy 
gangsterlar - har qanday vositalarni qo‗llayveradigan siyosatchilar. 
GARANT 
— muayyan garantiyalar beruvchi va ularning bajarilishini nazorat 
qiluvchi yoki kuzatuvchi vakolatli shaxs, tashkilot, davlat yoki bir guruh davlatlar. 
GARANTIYA
(fr. 
garantie 
– 
kafolat) — ta‘minlash, kafillik. Xalqaro G. – xalqaro 
huquq normalariga rioya qilinishini va majburiyatlarning bajarilishini ta‘minlovchi 
huquqiy prisip va yig‗indilar vositasi. G.li shartnomalar hozirgi vaqtda Xalqaro G.ning 
asosiy formasi hisoblanadi. Xavfsizlik G.si xalqaro G.ning yangi formasi bo‗lib, Yadro 
qurolini tarqatmaslik to‗g‗risidagi shartnoma bular orasida katta ahamiyatga ega. 
GARNIZON
(fr. 
qarnison
; 
garnir
–
ta‘minlamoq, qurollantirmoq) — muayyan 
aholi punkti yoki ma'lum chegaraga ega rayonda doimiy yoki vaqtincha joylashadigan 
harbiy qismlar, harbiy o‗quv yurtlari va muassasalari majmui. G.dagi harbiy qismlar 
komandirlarining ishiga G. boshlig‗i rahbarlik qiladi. 
GEDONIZM 
( yun. 
gedone
–
lazzatlanish) — lazzatlanib umr kechirish inson 
hayotining asl mazmunini tashkil etish lozim, degan qarashga asos bo‗lgan g‗oya va 
turmush tarziga intilish. Qadimgi Yunonistonda Aristin va Elinur gedonizmning 
asoschilari hisoblanadi. Gedonistlar inson uchun eng yaxshi jamiyat 
–
farovon, ma‘naviy 
qadriyatlarga e‘tiborni susaytiradi, ular ahamiyatini to‗g‗ri anglashga xalaqit beradi. 
GEGEMONIZM 
(yun. 
hegemonia 
– yo‗l boshlash, hukmronlik, yetakchilik, 
boshqarish) — jahonda hukmron bo‗lishga, boshqa mamlakatlar va xalqlar ustidan 
hukmronlik qilishga, intilishga asoslangan siyosat. G. – davlatlar va xalqlarning teng 
huquqliligiga aks ta'sir ko‗rsatuvchi tushuncha. G. mohiyatan dunyo barqarorligiga 
yo‗naltirilgan yoki unga xizmat qilishi kerak bo‗lgan jahon siyosatiga zid hodisa bo‗lib, 
ijtimoiy taraqqiyot va jamiyat barqarorligi va xavfsizligini izdan chiqaradi. Ba‘zi 
davlatlarning gegemonlikka hamma sohada ustunlikka va o‗z hukmiga buysundirishga 
da‘vo bilan chiqishi insoniyat tarixining barcha bosqichlarida har doim o‗ta salbiy 

---

97 
oqibatlarni keltirib chiqargan. Gegemonlik hech qachon umumbashariy rivojlanish ishiga 
xizmat qilmagan. Lekin hozirgi nozik davrda uning salbiy ta‘siri yanada yaqqolroq 
sezilmoqda. Bugungi kunda G. dunyo taraqqiyoti uchun jiddiy xavf-xatar solayotganiga 
e‘tibor qaratishning sababi ham shunda. Zero, G. alohida olingan biron-bir qudratli 
siyosiy kuchning manfaatlarini ustuvor darajada bir tomonlama ta‘minlash maqsadiga 
qaratilgandir. Bu o‗z navbatida boshqa tomonlarning manfaatlariga zid tushadi va 
ularning bir maromda rivojlanishiga putur atkazadi. Bunday adolatsizlik iqtisodiy, 
siyosiy va harbiy jihatdan yetarli imkoniyatga ega bo‗lmagan davlatlar, xalqlarning 
xalqaro jarayonlarda to‗laqonli ishtirok eta olmasligiga sabab bo‗ladiki, natijada tabiiy 
ravishda bunday mamlakatlar xalqlarida gegemonlikka intilgan davlatlarga nisbatan 
nafrat va norozilik his-tuyg‗usi kuchayadi va bunday holat dunyo hamjamiyatining 
barqaror rivojlanishiga zarar yetkazadi.