Namangan davlat universiteti b. T. Ataxanov, M. B. Isabayev fuqarolik jamiyati fanidan

SIYOSIY USLUBLAR 
—
 
ishontirish, dalillar bilan isbotlash, jamoat fikrini, 
sinflar, millatlar, aholining turli ijtimoiy, demografik guruhlari fikri, manfaatlarini 
hisobga olishning demokratik usullari. 
SIYOSIY VAZIYATNI MODELLASHTIRISH 
—
 
uning elementlarini qo‗llash 
orqali u yoki bu ixtilofni, siyosiy qaror oqibatini, hisoblab chiqish, ro‗y berishi mumkin 
bo‗lgan xatolarning oldini olish imkonini beradi. Siyosiy jarayonlarni modellashtirish 
XX asr boshida, L.Richardson o‗zining ―Urushning matematik psixologiyasi‖ (1919) 
asarida, ikki milliy davlat o‗rtasida qurollanish poygasi modelini ishlab chiqqanidan beri 
ma‘lum. Bugungi kunda EHM imkoniyatlariga qo‗shilib, bu - siyosiy fan 
metodologiyasidagi muhim yo‗nalishga aylandi. Yadro urushi oqibatlarini hisoblab 
chiqib, olamga malum qilinishi ―sovuq urush‖ va bu sohadagi ―poyga‖ning tugashi uchun 
qanchalik muhim omil bo‗lganligini misol qilib keltirish mumkin. 
SIYOSIY VOLYUNTARIZM
– siyosatda sub‘ektivizmning o‗ta kuchli namoyon 
bo‗lishi; sub‘ekt irodasi, intilishlarini siyosatning bosh omili sifatida qaralishi; uni 
amalga oshiruvchi shaxslarning sub‘ektiv irodasi va o‗zboshimcha qarorlari bilan 
bilgilanuvchi siyosiy faoliyat. Siyosatda valyuntarizm siyosat - yetakchilar, kichik guruh 
irodasi bilan yaratilishi haqidagi tasavvurlar bilan bog‗liq; siyosiy hokimiyatning jamiyat 
hayotidagi o‗rnini oshirib ko‗rsatadi; uni cheklash – tashkilotlar va institutlar faoliyatida 
demokratiyani rivojlantirish; davlat miqiyosida esa - qonunchilik, ijro va sud 
hokimiyatini aniq va izchil bo‗linishi orqali amalga oshadi.
SIYOSIY XAVFSIZLIK
— xavfsizlikni ta‘minlashda millat imkoniyatlari, uning 
davlat idoralari tomonidan mustaqil ravishda davlat tizimi muammolarining hal etilishi, 
shaxs va jamiyat manfaatlari borasida mustaqil tashqi va ichki siyosat yuritishdan iborat 
bo‗ladi. Ya‘ni siyosiy xavfsizlik bu siyosiy suverenitetni mustahkamligi, jamiyatning 
siyosiy barqarorligidir. Bu siyosiy barqarorlik esa davlat tomonidan fuqaro va shaxslar 
manfaatlari asosida – turli xil ijtimoiy guruhlar manfaatlari muvozanatini ta‘minlash 
siyosiy tizimni shakllantirish orqali erishiladi. Xalqaro munosabatlar tizimida siyosiy 
suverenitet barqarorligiga va jamiyatning siyosiy barqarorligiga erishmasdan davlatning 
siyosiy xavfsizligiga erishib bo‗lmaydi. 
SIYOSIY XULQ
— shaxs, ijtimoiy guruhlarning siyosiy hokimiyatni amalga 
oshirishida, o‗z siyosiy manfaatlarini himoya qilishda ishtiroki shakli. Siyosiy ishtirok - 
siyosat sub‘ektlarining siyosiy munosabatlarga jalb qilinganligidir. 

---

273