Namangan davlat universiteti b. T. Ataxanov, M. B. Isabayev fuqarolik jamiyati fanidan

NEOKOMMUNIZM
(
neo 
– yangi, 
komunismus
– umumiy) — ishlab chiqarish 
vositalariga umumiy mulkchilik ko‗zda tutilgan ijtimoiy-iqtisodiy formatsiya – 
kommunizmning yangi ko‗rinishi. Sobiq ittifoq tarqab ketgandan so‗ng kommunistik 
partiya negizida qayta tashkil topgan, kommunistik g‗oyalarni yangicha talqin qilishga 
harakat qilayotgan so‗l oqim. N. tarafdorlarining fikriga ko‗ra, kommunizm ilmiy g‗oyasi 
bu g‗oyani amalga oshirganlar tomonidan noto‗g‗ri talqin qilingan va mazkur ta‘limotga 
noto‗g‗ri tuzatishlar kiritilgan. Xususan, kommunizmni butun jahon miqyosida o‗rnatish 
mumkin emasligi to‗g‗risidagi oddiy haqiqat tushunib yetilmagan. Kommunizmni faqat 
ijtimoiy turmush tarzini o‗zgartirish, ya‘ni tashqi muhitga ta‘sir ko‗rsatish bilan qurib 
bo‗lmaydi. Sobiq kommunistik arboblar insonning ichki dunyosini o‗zgartirishni unutib 
qo‗ygan. N.ko‗ra, kommunizm – sinfsiz jamiyat. Holbuki, insonlar o‘rtasida hamisha 
tafovutlar bo‗ladi. N.ko‗ra, sinfsiz jamiyat qurishga faqat yuksak taraqqiy etgan 
insonlarning birlashishi orqali erishish mumkin. Hech qanday tashqi kuchlar, ayniqsa, 
majburlash orqali kommunizmga erishib bo‗lmaydi. Chunki bu inson, uning ichki 
dunyosiga mutlaqo ziddir. N. eng avvalo fan va din sinteziga asoslanadi. N.ning 
kommunizmdan asosiy farqi – to‗la kommunizmga yoki porloq hayotga erishish. 

---

196 
Neokimmunist qandaydir aniq qoida va qonunlarga amal qilmaydi, u vaziyatga qarab ish 
tutadi. Uning uchun umumiy qoidalar quyidagilardan iborat: Ish, eng avvalo, qoniqish 
hissini uyg‗otishi kerak. Shuning uchun neokommunist har qanday ishdan mamniniyat 
hosil qilishi kerak. U o‗zida yangi qobiliyatlarni topishi va ularni ishga solishi lozim. 
Neokommunist din va siyosat sohasida foydasiz hamda xavfli bahslarga qo‗shilmaydi. 
Biroq u insoniyatning din va siyosat sohasidagi eng yaxshi tajribasini o‗rganib ularga 
ortiqcha harakat qilmaydi. Kerak odamlar o‗zlari N.ni topib oladi. Neokommunist 
neokommunistga do‗st, o‗rtoq va birodar. Ularning kuchi - birlikda. N. – proletarchilar 
harakati. Lekin hozirgi proletariy, sobiq yollanma xodimlar sinfidan farqli ravishda keng, 
N. uchun yangi ma‘noda tushuniladi. Ya‘ni proletariy yollanma ishchi ham, ish beruvchi 
va mulkdor ham bo‗lishi mumkin.