Namangan davlat universiteti b. T. Ataxanov, M. B. Isabayev fuqarolik jamiyati fanidan

EKOLOGIK NAZORAT 
—
 
atrof tabiiy muhitni muhofaza qilish, tabiiy 
resurslardan oqilona foydalanish va ekologik xavfsizlikni ta‘minlash qoida-talablarini 
barcha vazirlik, davlat qo‗mitalari va idoralari, korxonalar, tashkilotlar, muassasa, 
mansabdor va jismoniy shaxslar tomonidan bajarilishini tekshirish, tabiiy muhit holatini 
o‗rganish va kuzatish, chora-tadbirlarni qo‗llash bilan bog‗lik siyosiy-huquqiy, ijtimoiy-
iqtisodiy va ma‘naviy-ma‘rifiy chora-tadbirlar yig‗indisini o‗z ichiga oladi. 
 
EKOLOGIK HALOKAT
— ma‘lum bir mintaqa miqyoslarida, atrof-muhitda 
kuchli noqulay o‗zgarishlarga, og‗ir iqtisodiy oqibatlarga, aholi va tirik mavjudotlarning 

---

77 
ommaviy qirilishiga olib keluvchi tabiiy yoki antropogen xarakterdagi tabiat anomaliyasi. 
Tabiiy xarakterdagi tabiiy anomaliyaga uzoq vaqt davom etgan qurg‗oqchilik, 
jonivorlarning ommaviy qirilishi va b.lar, antropogenga esa atom elektr stansiyalaridagi 
avariya, tanker halokati kabilar kirishi mumkin. Yuqorida keltirib o‗tilganidek, Orol 
muammosi ham ekologik halokatning bir turidir. 
EKOLOGIK HARAKAT 
—
 
bu
 
harakatning maqsadi – inson faoliyati va atrof-
muhitning uyg‗un munosabatlarini izlab topishdan iboratdir. Dunyoda birinchi ekologik 
partiya 1973-yilda Buyuk Britaniyada tuzilgan edi. Hozirgi vaqtda «yashil» deputatlar 
G‗arb mamlakatlarning ko‗plab parlamentlarida ish olib bormoqdalar. Ko‗plab xalqaro 
ekologik tashkilotlar qaror topdi. Xususan «Grinpis» (17 mamlakatdan 2.5 mln. kishini 
birlashtiradi), «Yer do‗tlari» (34 mamlakatdan guruhlar ishtirok etadi), «AYFA» 
(o‗rmonlarni muxofaza qilish yoshlar federatsiyasi), «Tabiatning yosh do‗tlari» (G‗arbiy 
Yevropa mamlakatlarida mingdan ortiq markazlari bor) atrof - muhitni muhofaza qilish 
bo‗yicha hayrli va savobli ishlarni olib bormoqda. O‗zbekistonda Ekologik harakat 2008-
yil 2 avgustda tashkil etildi. O‗zbekiston Respublikasi Oliy Majlis Qonunchilik palatasi 
deputatlarining 15 nafari O‗zbekiston Ekologik harakatidan saylanadigan a‘zolaridan 
iborat bo‗lishi belgilab qo‗yildi. Bu yo‗nalishda bir qator qonunlar, dasturlar qabul 
qilinmoqda.