Nafas olish sistemasi kasalliklariga quyidagilar kiradi

Kelib chiqish sabablari:

-Issiq, quruq, yoki sovuq xavo
-Infeksiyon ( viruslar, paragrip, adenovirus, stafilokokk,streptokokk ) kasalliklardan so’ng o’tkir bronxit kelib chiqishi mumkin.
-Allergiya
-Chekuvchilarda
Shuningdek turli xil yuqumli, xususan, qizamiq, ko’kyo’tal,bo’g’ma, ich terlama kasalliklarining asorati sifatida yuzaga kelishi mumkin.

Kasallik boshlanishida
Umumiy xolsizlik
Tumov
Bosh og’rig’i
Ishtaxa pastligi
Tomoq qizarishi
Keyinchalik 2 — 3 kundan keyin shilliq balg’amli yo’tal qo’shiladi.
Uzoq davom etgan og’ir xurujli yo’talda balg’amda qon iprlari, ko’krak mushaklarida og’riq payfo bo’ladi.
Surunkali bronxit bronxlarning surunkali yallig'lanishi, traxeyadan o'pkaga olib boradigan havo yo'llari oqibatida surunkali obstruktiv o'pka kasalligi (KOAH) shaklidir.
Hozirgi kunda Amerika Qo'shma Shtatlarida (yurak kasalligi va sigaretaning orqasida) o'limning 3-etakchi sababi hisoblangan surunkali bronxit aholining 3,6 foizini tashkil qiladi.
Surunkali bronxit uch yil davomida ketma-ket uch kun davomida yuzaga keladigan balg'am ishlab chiqaradigan yo'tal bo'lib, unda kamida ikki yil ketma-ket ro'y beradi. Eng ko'p uchraydigan sabab sigaretdir, lekin ikkinchi darajali tutunga, havo ifloslanishiga va kimyoviy moddalarga ta'sir qilish ham ushbu holatga olib kelishi mumkin.
O'tkir bronxitdan farqli o'laroq ( surunkali bronxit virusli infektsiyaga yoki ekologik ta'sirga bog'liq bo'lgan vaqtinchalik holat) havo yo'llariga doimiy ziyon etkazadigan jiddiy kasallikdir.
Sil,tuberkulyoz — turli aʼzolar, asosan, oʻpkada oʻziga xos yalligʻli oʻzgarishlar roʻy berishi bilan tavsiflanadigan yuqumli surunkali kasallik. Odamlarda uchraydigan Silni ftiziatriya oʻrganadi. Nemis mikrobiologi Robert Kox (1882-yil) sil qoʻzgʻatuvchisini aniqladi (bu qoʻzgʻatuvchi uning sharafiga Kox tayoqchasi deb nomlandi). Sil kasalligi qadimdan maʼlum. Kasallik belgilari Gippokrat, Ibn Sino asarlarida ham taʼriflangan.
Faringit [yun. pharynx – halqum va itis-yalligʻlanish] – halqum (yutqin) shilliq pardasining yalligʻlanishi. Faringit kechishiga qarab oʻtkir va surunkali boʻladi.
Oʻtkir respirator kasalliklar, gripp va boshqa(lar) infeksion kasalliklar oqibatida roʻy beradi. Halqum shilliq pardasiga bevosita taʼsir etadigan omillar (sovuq havoda gaplashish, nafas olish, juda issiq yoki sovuq ovqatlar isteʼmol qilish, spirtli ichimliklar ichish, chang havodan, gazlar butilen nafas olish va boshqa(lar)) ham faringitga sabab boʻlishi mumkin.
Oʻtkir faringitda halqum qurib, qilishadi, tupuk yutganda, ayniqsa,“kuruk yutinganda” ogʻriq paydo boʻladi, tana harorati normal turadi, baʼzan biroz koʻtariladi. Kasallikning oldi olinmasa, surunkali shaklga oʻtishi mumkin. Surunkali faringitda halqumda shilimshiq ajralma toʻplanadi, bemor, koʻpincha, yoʻtalib, balgʻam tashlaydi; yoʻtalganda baʼzan koʻngli aynib, qayt qilishi mumkin.
Burun, murtak va chirigan tishlarning yiringli yalligʻlanishi, surunkali tumov, organizmda moddalar almashinuvining buzilishi kasalliklari oqibatida surunkali faringit paydo boʻladi. Havo kuruklgi, haroratning keskin oʻzgarishi, chang va gazli muhit kabi zararli omillar ham F. sababchisidir. Kasallikni keltirib chiqargan omillar oʻz vaqtida yoʻkotilmasa, u surunkali tus olib, halqum shilliq pardasining atrofiyasiga olib keladi.
Faringitning oldini olishda halqum shilliq pardasiga taʼsir etadigan zararli omillarni yoʻqotish, shamollashdan saqlanish, organizmni chiniqtirish (halqumni sovuq suv bilan chayib turish), chang va gazli muhitda ishlovchilar maxsus himoya vositalaridan foydalanishlari lozim.