Nadjapova nigina abdurasulovna

 

 

3.1.3. Rasmiy nutq uslubida evfemizmlarning qo‘llanishi 

 

Rasmiy  nutq  uslubi  -  bu  turli  rasmiy  hujjatlar,  xalqaro  bitimlar,  diplomatik 

munosabatlar,  huquqiy  ish  qog‘ozlari,hisobotlar  va  shunga  o‘xshash  hujjatlar 

tilidir.  Shuning  uchun  bu  tilda  turli  lug‘aviy  qoliplar,qotib  qolgan  birikmalar, 

jumlalar  qo`llaniladi.  Masalan,  هیلا  راشم  (mašārun  ilayh)-  yuqorida  eslatilgan;    قوف

رکذلا (fouqul zekr) - yuqorida zikr etilgan; هدربمان (nāmborde) -  nomi tilga olingan; 

یلاع بانج روﻀح (hozur-e janāb-e a`li)- janobi oliylariga; بآم تلﻼج (jalolat ma`āb) - 

olampanoh; هلیسو نیدب (bed-in vasile)  - shu orqali va hokazo iboralar ishlatiladi. 

Fors  tilida  hurmatli  yoki  oliy  martabali  shaxs  haqida  gap  ketganda  yoxud 

biror  kishiga  ehtirom  ko‘rsatilsa,  odatiy  kundalik  harakatlarni  ifodalash  uchun 

qo‘llanadigan  ندمآ   

āmadan

  “kelmoq”;  نتفر 

raftan

  “bormoq,  ketmoq”;  ندروخ 

xordan

  “yemoq”; ندید 

didan

 “ko‘rmoq”; نتفگ 

goftan

  “gapirmoq, aytmoq”; 

 

 نتشون

neveštan

  “yozmoq”;  نداد 

dādan

  “bermoq”  kabi  fe’llar  ularning  hurmat-ehtirom 

ma’nosidagi  ekvivalentlariga  almashtiriladi:  ندروآ    ﻒیرشت   

tašrif  āvardan

  “tashrif 

buyurmoq”;  درب  ﻒیرشت

ن

   

tašrif     bordan

  “jo‘nab  ketmoq”;    ندرﻛ  ﻞیم   

meyl  kardan 

“

totib ko‘rmoq”; ندومرف  هظحلام  

molāheze farmudan

,   نتسیرگن   

negaristan

 “ko‘rib 

chiqmoq”;  نتشاگن   

negāštan

 “qayd etmoq”; 

 

 ندرپس

sepordan 

 “taqdim etmoq”;  تفتلم

 ندش  

moltafet  šodan

 “e’tibor bermoq” (ندیمهف   

fahmidan

 o‘rniga). 

  Misollar: 

؟