N. Yu. Jo’ruyev

«'E unksio al \ a!uta» k oi sepsiy asiga binoan, hisobot davri kurslarini qo*Ilashda yuzaga keladigan kurs fiarqlari balans aktivi va passivi ^o’rtasida_s' laFo ut sifatida aniqlanadi hamda x isusiy kapital to’g’risidagi hisobotning "Ustav kapitalini shakllanishida paydc ho*ladigan kurs farqlari“ bandida aks ettiriladı.
Mazkur konscpsi ada "mustaqil bo’lmagan" jamiyatlar Bush korxonaning tarkıbiy qismlari siFatida ko'rib chiqiladi. fihuning uchun, ularning muomalalari kompaniyaning xorijiy valutadagi-muomalasi sifatida tan olinadi. Bosh korxona valuta kursi bunday jamiy atlarning funksional valutasi hisoblanadi.
Ularning hisobotı qu\’idagi tartibda qayta hisoblanadi:
-pul mablag” lari - hisobot davriga kurs bo”yicha;
-pul mablag’ laridan tashqari moddalar (hisobotda sotib olish yoki tay yorlash qiymati bo’yicHa aks ettiriladigan)
-hisobot davriga kurs bo’yicha qayta hisoblanadi.

7. 
   Koasoîidatsiyalashgan moliyaviy hisobot ko'rsatkichIarini izoh va tushuntirish xatlarida ochib berish
   

Konsolidatsiyalashgan balans va moliyaviy natijalar to’g’risidagi konsoiidatsiyalashgan hisobot ichki va tashqi foydalanuvchilar tahlil uchun foydalanadigan muayyan miqdordagi ma'lumotIami o'z ichiga oladi. Biroq, moliyav iy hisobotning mavhum-matematik tabiatga ega raqamlarining o*zi ko’pgina muhim savollarga javob bera olmaydi. fihuning uchun konsolidatsiyalashgan moliyaviy hîsobotlaming asosiy shakllari biIan bir qatorda izoh va tushuntirish xatlari konsolidatsiyalashgan moliyaviy hisobotlaming ajralmas qismi bo*Iib h isoblanadi. Izoh va tushuntirish xaclari konsolidatsiy alashgan moliyav iy hisobotning asosiy matni (shakli)ga kiritilgan va k iritlmagan turli aspektlarga keng tushuntirish berish. konsolidatsiyalashgan moliyaviy hisobotda ko'rsatiIgan raqamlami foydalanuvchilar tomonidan tushunishga yordam beradigan ma'1umotIar bayonini ifodalash maqsadida, konsolidatsiyalashgan moliyaviy hisobotlami tuzuvchilar tomonidan foydalanuvchilarga hisobotlar to‘ Iiq bo' Iishi uchun taqdim qi linadi.
fionsolidatsiyalashgan moliyaviy hisobotlarining izohlari tushuntirish xati
ko’rinishida muntazam ravishda tartibga solinadi. Tushuntirish xatlaridagi ma"lumotlar moliyaviy hisobotning qaysi bandiga tegishli bo’Isa, o'sha band ko’rsatilgan holda berilishi lozim.
Konsolidatsiyalashgan moliyavîy hisobotlar o"xshash operatsiyalar va mol iyaviy-xo'jalik faoliyatining boshqa voqealari uchun yagona hisob siyosati dan foydalanish asosida tayyorlanadi. Yagona hisob siyosatiga muvofiq tayyorlangan konsolidatsiyalashgan moliyaviy hisobotda joylashgan izoh va tushuntirish xatlarinîng dastlabkisida hisob siyosati ochib beriladi. Dastlabki tushuntirish xatida hisob siyosatini kelitirilishi konsolidatsiyalashgan moliyaviy hisobotda keltirilgan raqamlami anîq tushunishga asos bo’ladi. C hunki, hisobotda buxgalteriya hîsobining qaysi tamoyili, yoki usuli, yoki hisobga olish qoidalari asosida raqamlar keltirilganligi yuzasidan aynan dastlabki tushum i îsh xatidagi hisob siyosatiga muvofiq aniqlik kiritish mumkin bo’ladi. Misol sifatida keltirib o’tîsh mumkinki, asosiy vositalarga hisoblangan amorti zatsiya summasi raqamlarda ko'rganda tushunarli bo’lmasligi mumkin, lekin hisob siyosati ga muvofiq asosiy vositalarga amortizatsiya hisoblashning qaysi usulidan foydalanganligiga qarab, raqamlami aniq tushunish hamda ushbu amortizatsiya ajratmalarining xarajatlarga, daromad larga, soliq larga ta'siri bo'y icha ham asosga ega bo’ lish mumkin.
Konsolidatsiyalashgan moliyaviy hısobotlaming birinchi tushuntirish xatida buxgalteriya hisobining milliy va xalqaro standartlati hamda buxgalteriya hisobini tartibga soluvchi me'yoriy hujjatlar talablari qo’llaniladi. Konsolidatsiyalashgan moliyaviy hisobotlami ochib berish daromadni tan olish va xarajatlari joriy va kelgusi davrlarda aktivlarga taqsimlashga tegishli tamoyillarga muvofiq ravishda muhim xulosalar qiîlishni talab etadi. Konsolidatsiyalashgan moliyaviy hisobotlami izoh va tushuntirish xatlarida ochib berish:
-mavjud muqobilliklardan ma'qu1ini tanlash;
-ushbu soha uchun muhim bo*lgan îamoyiI va usullardan foydalanısh masalalariga tegishli bo’lgan buxgalter iya hisobining tamoy il va usullarini o'z ichiga olishi lozim.