N. Yu. Jo’ruyev

7-bob. KonsolidatsiygÏasbgan moliyaviy hisobot

1. 
   Konsolidвtsiyalashga n moliyaviy hisobotning mazmuni va mohiyati
   

Mamlakatimiz iqtisodiyotida eksport va import operatsiyalarini amalga oshiradigan, yirik ishlab chiqarish bilan shug’ullanuvchi korxonalar, o'z shuba, qaram korxonalariga ega bo’lgan xo'jalik yurituvchi su'yektlarning ko’payishi, koorporativ boshqaruv va uning asosidagi operatsiyalarning amalda keng joriy etilishi, buxgalteriya hisobi va tahlil borasida ilg'or xorijiy usullaming qo'llanilishi, buxgalteriya hisoboti ma"lumotlarini umumlashtirish hamda hisobot shakllarining respublika va xorijiy foydalanuvchilarga aniq va tushunarli bo’lishini ta’minlash yuzasidan amalga oshirilayotgan ishlar hisobot shakllarini konsolidatsiyalashgan (umumlashtirilgan) hisobot shaklida tuzish va taqdim etish masalalarini to’g’ri tashkil qilishning naqadar dolzarb ekanligini ifodalaydi.

Rivojlangan mamlakatlar tajribasiga asoslangan holda ta'kidlash murrikinki, har bir mamlakat iqtisodiy rivojida tashqi iqtisodiy faoliyat o'ta muhim ahamiyat kasb etadi. Bunda chet el kapital i ishtirokidagi korxonalar, korporatsiya va konsemlarda olib borilayotgan buxgalteriya hisobini hisobotlarda umumlashtirilgan holda aks ettirish va mazkur hisobot shakllarini mavjud qonunchilik hamda buxgalteriya hisobining xalqaro standarllari asosida mamlakatimiz iqtisodiy salohiyati va o'ziga xos xususiyatlaridan kelib chiqqan holda rivojlantirish dolzarb masalalardan hisoblanadi.
Konsolidatsiyalashgan hisobotlami tuzuvchi korxonalar quyi korxonalaming barchasi bo'yicha hisobot ma’lumotlari umumlashtirilib, ularning ma’lumotlari birgina konsolidatsiyalashgan moliyaviy hisobotda о'z aksini topadi.
Milliy ishlab chiqarishning iqtisodiy samaradorligi, korxona salohiyatining
yuqori natijaviyligi ko’р jihatdan konsolidatsiyalashgan moliyaviy hisobot ko’rsatkichlarining miqdoriy о’sishiga emas, balki ulardan olinadigan samarani oshirishga, ya’ni konsol idatsiyalashgan moliyaviy hisobotda aks ettirilgan mablag'larning har bir so’m _s^a to’g’ri keladigan mahsulot hajmini ko’paytirishga, ayniqsa eksport hajmîni kengaytirishga bog'liqdir.
Konsolidatsiyalash gan moliyaviy hisobot - (konsolidatsiya inglizcha consol îdate - birlashtirmoq, mustahkamlamoq) hisobot sanasidagi moliyaviy ahvolni va xo'jaIik yurituvchi jamiyatlar guruhining hisobot davrî uchun moliyaviy natijalarni aks ettiruvchi umumlashtirilgan ko'rsatkichlar tizimi hisoblanadi. Konsolidatsiyalashgan moliyaviy hisobot alohida moliyaviy hisobotlar, ya'ni xo'jalik yurituvchi jamiyatlar guruhi har bir a'zosining umumlashtirish lozim bo’lgan hisobotlarini umumlashtirish asosida tuziladi.
Bosh уа shuba kor^xonala_" s rulii hisobotining tavsifi mantiqan Bosh va shuba korxonalari guruhi mazmuni va konsolidatsiyalashgan moliyaviy hisobot maqsadidan kelib chiqadi. Chunki, konsernni mavjudligini aniqlovchi xususiyat Bosh korxonaning Bosh va shuba korxonalari guruhi jamiyatlarini muayyan darajada nazorat qilish imkoniyati hisoblanadi.
Konsolidatsiyalashgan moliyaUiy hisobotning maqsadi Bosh va shuba korxonalari guruhining mulkiy va moliyaviy holati, shuningdek, uning faoliyati