N. X. Ermatov, D. G‘. Azizova, N. M. Avlayarova, B. Yu. Nomozov, R. S. Bekjonov, A. I. Abdiraz а kov, M. X. Ashurov

 
XII.7. Suyultirilgan gazlarni avtomobil transportida tashish 
Suyultirilgan  gazlarni  avtomobil  transportida  tashish,  avtosisternalarda, 
ballonlarda  va  «sirpanuvchi»  rezervuarlarda  amalga  oshiriladi.  Avtosisternalar 

---

184 
 
ishlatilish  maqsadiga  ko`ra:  tashuvchi  va  taqsimlovchilarga  bo`linadi.  Tashuvchi 
avtosisternalar  suyultirilgan  gazlarni,  gaz  beruvchi  zavoddan  oraliq  bazalari  va  gaz 
to`ldiruvchi  stantsiyalarga  tashish  uchun  foydalaniladi.  Tarqatuvchi  avtosisternalar, 
suyultirilgan  gazlarni  iste‘molchilar  ballonlariga  quyish  uchun  mo`ljallangan. 
U 
tegishli  nasos  va  boshqa  moslamalar  bilan  jihozlangan.  Sisternalar,  silindr 
ko`rinishidagi  idish  bo`lib,  avtomobil  shosseyiga  o`rnatilgan.  Sisternaning  turlariga 
ko`ra,  hajmlar  4 
–
  15  m
3
  gacha  bo`ladi.  Suyultirilgan  gazlarni  ballonlarda  tashish 
oddiy  bort  mashinalarida  va  maxsus  kassetali  avtomashinalarda  tashiladi.  Bu 
mashinalar  orqali,  birdaniga  55  tadan  77  tagacha  bo`lgan  ballonda  gaz  tashish 
mumkin.  Ballonlar  andozalar  (GOST)  bo`yicha  tayyorlanib,  ular  1,6  MPa  gacha 
bo`lgan bosimda ishlashlari mumkin. Standart bo`yicha ballonlar hajmi 2,6, 5, 12, 27, 
50  va  80  l  bo`ladi.  «Sirpanuvchi»  (olib  quyiladigan)  rezervuarlarda  suyultirilgan 
gazlarni  tashish,  oraliq  va  gaz  to`ldiruvchi  stantsiyalardan  uzoq  joylashgan 
iste‘molchilar  uchun  foydalaniladi.  Bunday  rezervuarlarning  hajmi  0.5  –
  3.5  m
3
 
bo`ladi. Bularning ichida ko`proq ishlatiladigan rezervuarlar RS
–
1600 (hajmi 1600 l) 
bo`lib, 1,
8 MPa bosim ostida ishlashga mo`ljallangan. «Sirpanuvchi» rezervuarlarda 
suyultirilgan  gazlarni  tashish,  ballonlarda  tashishga  qaraganda  20 
–
  25  foiz  arzonga 
tushadi.