N. X. Ermatov, D. G‘. Azizova, N. M. Avlayarova, B. Yu. Nomozov, R. S. Bekjonov, A. I. Abdirazakov

VI.3-rasm. Quvurlarni korroziyadan himoya qilishning lak bo‘yoqli qoplamalari.

Qo‘shiladigan plastifikatorlar miqdori ishlatiladigan atrof-muhit haroratiga bog‘liq bo‘ladi. Masalan, harorat minus 10 ^оС bo‘lganda 3%, minus 15 ^оС gacha bo‘lganda 5-7%, minus 30 ^оС gacha 7-10% plastifikator qo‘shiladi. Bitum mastikasi neft bitumini 160-180 ^оС da eritilib, keyin qolgan komponentlari qo‘shilib tayyorlanadi. Bitum mastikasini quvur yuzasiga surkash quyidagicha amalga oshiriladi. Quvur yuzasi, metall rangi hosil bo‘lgunga qadar simli taroq yordamida tozalanadi va tekislovchi mastika qavati surkaladi (qalinligi 0,1^0,15 mm). Keyin asosiy bitum mastikasini qavati hosil qilinadi. Uning qalinligi 4 mm dan 8 mm gacha bo‘ladi va tegishlicha, normal kuchaytirilgan va juda kuchaytirilgan turlarga bo‘linadi. Surkalgan mastika qavatining mexanik jarohatlardan saqlash uchun, uning ustini o‘rovchi materiallar bilan (qog‘oz, brizol, bikarul, tol, ruberoid, shisha, xolost va boshqalar) o‘raladi.

Izolyatsiya qoplamasini sifati tekshirib ko‘riladi va keyin quvurni zovurga yotqizilib, ishlatilish uchun ruxsat beriladi.
Polimer qoplamalari vazifasida polietilen, polivinil xlorid asosida yopishqoq tasmalardan foydalaniladi. Ularning quvur ustidagi qavatini hosil qilish, bitum qavatini hosil qilishga o‘xshagan bo‘lib, oldin tozalanadi va bitum tekislovchi qavatini hosil qilinadi. Keyin yopishqoq polimer lentalar bilan o‘raladi. O‘raladigan polimer lentalarning qavatiga ko‘ra, ular ham normal, kuchaytirilgan va juda kuchaytirilgan turlarga (konstruksiyalarga) bo‘linadi.
Masalan, bir qavat o‘ralsa normal, ikki qavat o‘ralsa kuchaytirilgan, uch qavat o‘ralsa juda kuchaytirilgan hisoblanadi. Polimer lentasi asosidagi izolyatsiya qoplamalari diametri 1420 mm gacha bo‘lgan quvurlar va ular orqali tashiladigan mahsulotlar harorati +40 ^оС (polietilen lentasi uchun) +60 ^оС (polivenilxlorid lentasi uchun) bo‘lgan sharoitlarda foydalaniladi.