N. X. Ermatov, D. G‘. Azizova, N. M. Avlayarova, B. Yu. Nomozov, R. S. Bekjonov, A. I. Abdirazakov

XI.5-rasm. Oraliq NKS sida nasoslarni bog‘lanishini texnologik sxemasi:
1-oqib chiqqan suyuqlik uchun sig‘im; 2-oqib chiqqan suyuqlikni haydab chiqarish uchun nasos; 3- asosiy nasoslar.

Nasos agregatining nazorat va himoya qilish vositalari.

11. 
    6-rasm. Asosiy nasos agregatini avtomatik himoyasi va o‘lchash sxemalari.
    

Asosiy agregatlarni ishga qo‘shishda yordamchi jihozlarni ishga tushirish ham qatnashadi.
Nazorat-o‘lchov asboblari (yangi sotib olinadigan, ta'mirdan chiqarilgan va foydalanilayotganlari) o‘rnatilgan muddatlarda davlat tekshiruvidan o‘tkaziladi.
Davlat tekshiruvi davri oralig‘idagi NO‘A mexaniki asboblarni tashqi tomondan majburiy nazoratini quyidagi muddatlarda ishlatishni nazorat -sinovini olib boradi: ishlatilayotgan manometrlarni, termometrlarni va boshqa asboblarni-bir oyda 1 martadan kam emas; shitli (texnik) elektr o‘lchov asboblarini-3 oyda 1 martadan kam emas.
Siqilgan havoni uzatish va tayyorlash tizimi.
Havo uzatmalarini iste'moli, NO‘A qurilmalari va avtomatikalar uchun mo‘ljallangan. U kompressorning tarkibiy qismi hisoblanadi. Havoni tozalash maxsus filtrlarda amalga oshiriladi, quritish esa-avtomatik qurilmada (UOVB-5). Blok- boksdan tashqaridan kompressor yordamida olinadigan havo quritishdan oldin issiqlik almashgichlarda + 30°C gacha sovitiladi. Havoni sovitish uchun 0,2-0,5 m³/soat hajmidagi suv 0-25 °C da haroratda beriladi. Issiqlik almashgichdagi suvning bosimi 0,5^0,6 MPa.dan oshib ketmaydi. NO‘A larini va avtomatika tizimi ishdan chiqmasligi va buzilmasligi uchun havo doimiy ravishda tozalanadi va quritiladi.

XI.7-rasm. Akkumulyator
Fleksflo bosimini boshqarish klapanlari.
Klapan yurakchadan tashkil topgan, uzaytirilgan yoriqlar va elastik kamera tortilgan. Kameraning germetikli perimetriga “kojux” nomlanuvchi gaz kamerasi qo‘shilgan. Zanjirda kojux va suyuqlik oralig‘idagi bosim farqi neft oqimini o‘tkazib yoki berkitib elastik kamerani kengaytiradi yoki toraytiradi.
Harakatlanuvchi ajratuvchi turidagi akkumultor 150 litrli silindrsimon korpusdan tashkil topgan, o‘ziga sintetik rezinadan yupqa qavariq devor qo‘shilgan. Yuqoridan mahkamlangan qavariq devor o‘zining teshigi orqali
akkumulyatorning yuqoridagi havoli tomoni bilan ochilgan. Akkumulyatorning pastki qismi ajratuvchi suyuqlikning tomoni hisoblanadi. Pastki tomondan suyuqlik
oqimi bosim ostida kirib kelganda havo siqiladi, elastik qavariq devorning hajmi kichiklashadi.