N talaffuz qilinmaydi, lekin unli tovush burun ekanligini ko'rsatadi. Kuchli va kuchsiz unlilar

Turli xalqlar uchun turlicha tillar
6.5-rasmdagi unli tovushlar ingliz tilida so'zlashuvchilarning barcha unlilarini ko’rsatmagan. Ular sizning ma’lum bir unli tovushingizni ko’rsatmasligi mumkin. Agar siz Britancha ingliz tilida gaplashsangiz, sizda lablangan,til oldi va til orqa unlilarini yaxshi talaffuz qilish imkoniyati bo’ladi.
Kanadadagi ingliz tilida so'zlovchilar bite so’zidagi unli tovushni [aɪ] emas, balki{ ʌɪ} kabi talaffuz qilishadi. Undosh tovushlar ham kishilar nutqiga emas,hududga qarab farq qiladi. Bir kishining "alveolar" to'xtashlari, texnik tomondan tish to'xtashi bo’lishi mumkin, til esa oldingi tishlarning orqasida bo’ladi. Britaniyada Amerikaliklar [t] yoki [d] ishlatishi mumkin bo'lgan holatni almashtirish odatiy holdir.Eski bir qo’shiqda aytilganidek ingliz tilida so'zlashuvchilar juda keng tarqalgan, “I say ‘tomayto’ [təmeto], you say ‘tomahto’ [təmato],” and we lovers of language say “vive la différence.”
Asosiy fonetik sinflar
Biologlar hayot shaklini katta va kichik sinflarga ajratadilar.Ular hayvonlar orasidan o’simlik va hayvonlarni farqlay olishlari mumkin, umurtqali hayvonlar orasidan umurtqali va umrtqasizini, sutemizuvchilar va sudraluvchilarini va boshqalar.
Tilshunoslar nutq tovushlarini o'xshash tarzda tasvirlashadi. Barcha tovushlar undosh yoki unli tovushlardir. Undoshlar ichida shovqinli yoki shovqinsiz va hokazo. Ushbu bobda aytib o'tilgan barcha tovushlar sinflari birlashtirilib, dunyo tillarida tovushlarni aniqlashda muhim bo'lgan umumiy sinflarni tashkil qiladi.
Davomli va davomli bo’lmaganlar
Sirg’aluvchilar davomli bo’lmagan sinfga kiradi. Og'iz bo'shlig'ida havo oqimiga to’sqinlik mavjud. Burun bo’shlig’ida ham to’sqinlik bor ammo havo doimiy ravishda burundan chiqib turadi. Boshqa barcha undosh tovushlar va barcha unlilar davomli bo'lib, ularda havo oqimi doimiy ravishda og'izdan chiqadi.
Shovqinlilarlar va Sonorlar
Burun tovushlari,sirg’aluvchi va qorishiq tovushlar barchasi shovqinlilar sinfiga kiradi. Havo oqimi burun tovushlari va sirg’aluvchilarning talaffuzida toliq to’siqqa uchraydi,qorishiqlarni talaffuz qilganda ham deyarli to’siqqa uchraydi.
Talaffuzda shovqin ishtirok etmagan tovushlar sonorlardir.Unlilar,burun tovushlari [m,n,ŋ],til yon tovushlari [l, r] va sirg’aluvchilar [j, w] - barchasi shovqinli.
Ular og’iz bo’shlig’ida to’siqqa uchraydi. Burun bo'shlig’ida paydo bo’ladigan tovushlar sonorlardir. Ular og'izda havo to’silganiga qaramasdan burun bo'shlig'ida aks sado berishda davom etmoqda.
Undoshlar
Burun bo'shlig’ida hosil bo’luvchi tovushlar, til yon tovushlari va sirg’aluvchilar - barchasi undosh tovushlar. Ushbu tovushlarni talaffuz qilishda havo oqimida ma'lum darajada to’siqqa uchrash bo’ladi. Sirg’aluvchi ([j, w]),tovushlari undoshlar orasidagi eng unli tovushga moyillari. Ba'zi kitoblarda ushbu tovushlar hatto "yarim undoshlar" yoki "yarim unlilar" deb nomlanadi. Ushbu qoidani tog’ri qabul qilgan holda tilshunoslar burun tovushlarini va til yon tovushlarini kichik undoshlar sinfiga joylashtirdi,sirg’aluvchi tovushlar bundan mustasno. Undosh tovushlarning kichik sinflarini hosil qiluvchi boshqa atamalar. Bular to'liq va bir-biriga mutlaqo mos emas (masalan, tish tovushlari ikkita kichik sinfga tegishli).Buning to’liq qoidasi keyingi darslarda berilgan.