N. T. Shoyusupova aholi ish bilan bandligi

Ishlaydigan  o’smirlar.  Ishlaydigan  o’smirlar  sonini  belgilab  beradigan  barcha 
omillar  orasida,  avvalo,  demografik  omilni  qayd  qilib  o’tamiz.  Bunda  o’smirlarning 
hammasi  nazarda  tutiladi.  Shu  bilan  birga,  14-15  yoshli  o’smirlarga  e’tibor  qaratiladi, 
chunki  ular  kichik  yoshdagi  xodimlarning  anchagina  qismini  tashkil  etadi.  Mamlakatda 
bunday  o’smirlar  qanchalik  ko’p  bo’lsa,  mehnat  resursla-rining  shu  qismi  boshqa 
sharoitlarda ham ko’proq bo’ladi. Ishlaydigan o’smirlar soniga ijtimoiy-iqtisodiy omillar 
ko’proq  ta’sir  qiladi,  ular  orasida  oilalarning  farovonligi  va  iqtisodiyotning  ehtiyoji 
muhim o’rin tutadi. 
Mamlakatimiz va boshqa mamlakatlarning tarixiy tajribasi shundan dalolat beradiki, 
farovonlik  darajasi  va  ishlovchi  o’smirlar  soni  bir-biriga  teskari  bog’liklikda  bo’ladi: 
farovonlik qanchalik yuqori bo’lsa, o’smirlar shunchalik kamroq ishlaydilar va aksincha 
bo’ladi. Shu bilan birga, bu bog’liqlik vaqt o’tishi bilan yuksalib boradi. 
Iqtisodiyotning  o’smirlar  mehnatiga  bo’lgan  ehtiyoji  ishlab  chiqarish  va  xizmat 
ko’rsatish sohalarining murakkablashib borishi bilan qonuniy ravishda pasayib boradi – 
mehnat faoliyati sohasida kengayadi. Bunda yaxshi ma’lumot darajasi, kasb tayyorgarligi 
zarur bo’ladi. 
Mamlakatimizda  bozor  iqtisodiyoti  shart-sharoitlari  asosida  islohiy  o’zgarishlar 
boshlanishi  bilanoq  vaziyat  keskin  o’zgardi,  bu  hol  kishilarning  erkinligi  ortishi  bilan 
bog’liq bo’lib, ularga tobora ko’proq imkoniyatlar berila boshladi, ular o’z taqdirlari bilan 
o’zlari xohlaganlaricha shug’ullana boshladilar. Ko’plab oilalarning moddiy ahvoli og’ir 
ekanligi  ham  o’z  ta’sirini  ko’rsatdi.  Qo’shimcha  daromad  ishlash  uchun  yoshlar  ham, 
kattalar  ham  harakatga tushib  qoldilar,  bunga iqtisodiyotdagi  vaziyat  majbur  qilgan edi. 
Har  xil  mayda-chuyda  xizmatlarni  bajarib,  xususan,  mayda  chakana  savdo  bilan 
shug’ullanib  pul  ishlashning  ko’p  imkoniyatlari  paydo  bo’ldi.  Bu  yerda  shiddat  bilan 
vujudga kelgan ish o’rinlari asosan o’smirlar bilan to’ldi. 
Kelgusida o’smirlarning mehnat resurslaridagi ulushi o’smir fuqarolarning aqliy va 
jismoniy  rivojlanishiga  zarar  etkazmagan  holda  ular  mehnatidan  ehtiyotkorona 
foydalanish imkonini beradi.