N. Shodiev, B. Muranov, Sh. Axmedova. Pedagogik jarayonda testlardan foydalanish uslubiyati. O’quv-uslubiy qo‘llanma

1. Mazmuniy  moslik  (inglizcha  valid-haqiqiy,  asoslangan, 

qonuniy),  u  yoki  bu  o„quv  dasturi  bo„yicha  talabalar  ilgari 

o„rgangan (tanishgan)  va o„zlashtirishi lozim bo„lgan o„quv 

materiallarini 

test 

topshiriqlari 

sifatida 

 

kiritishni 

ta‟minlaydi. SHu boisdan ham test tuzuvchi o„quv dasturi va 

o„quv  rejasining  mutanosibligini  nazarda  tutishi  zarur. 

Boshqacha  qilib  aytganda,  o„quv  dasturida  ko„zda  tutilgan, 

ammo  turli  sabablarga  ko„ra  o„quvchilarga  auditoriyada 

o„rgatilmagan o„quv materiallar testlarga kiritilmasligi kerak. 

2. Testlarning funksional mosligi shunda namoyon bo„ladiki, 

bunday  faoliyat  rivojlanish  bosqichi  bilan  uni  tekshirish 

uchun  qo„yilayotgan  topshirqlar,  vazifalarning  murakkablik 

darajasi  mos  kelmog„i  lozim.  Testlarni  tuzish  jarayonida 

ularga  kiritiladigan  topshiriqlar  talabalarning  ma‟lum 

bosqichdagi 

bilimlari, 

ko„nikma  va  malakalarining 

rivojlanishi  bilan  mos  kelmog„i  zarur.  Jumladan,  birinchi 

daraja rivojlanish faoliyati uchun testlar maktab o„quvchilari, 

o„rta  maxsus  kasb-hnar  ta‟limi  muassasalari  va  oliy  o„quv 

yurtlvri  uchun  ham  tuzilishi  mumkin.  Biroq,  uchala  toifa 

---

26 

 

o„quvchilari uchun mo„ljallangan sinov testlar ularning bilish 

qobiliyatlariga mos ravishda tuzilib, ular bir-biridan testlarga 

kiritilgan  topshiriqlarning    murakkablik  darajasi  bilan  farq 

qilmog„i lozim. Xuddi shunga o„xshash, test topshiriqlari 2-

daraja  bilim,  ko„nikma  va  malakalarni  o„zlashtirish 

darajasini  tekshirishni  taqozo  etsa,  u  holda  tekshiriladigan 

bilim,  ko„nikma  va  malakalarning  shakllanish  darajasi  2-

daraja faoliyatga mos kelmog„i zarur.