N. R. Yusupbekov, D. P. Muxitdinov texnologik jarayonlarni modellashtirish va



Download 10,21 Mb.
Pdf ko'rish
bet155/229
Sana23.09.2021
Hajmi10,21 Mb.
#183066
1   ...   151   152   153   154   155   156   157   158   ...   229
Bog'liq
Texnologik jarayonlarni modellashtirish va optimallashtirish asoslari (N.Yusupbekov)

Jarayonning mikrokinetikasi

2A—^—>3B  -*2  >C

Aniqlanadi:



g * ,   g * ,   g R ,  A q R ,

S

a

‘-2


0 '

S

h

-3



k lx A

 

3



a”.

0

1



~ 2k>

 XA

+3 k2xl



k 2 X  H

g R = a   r

g*A=~

 2-r,


g S = 3 _-r:l -  3 •

rang(u)= 

2

2 ta hal qiluvchi^  va  komponentalami tanlaymiz





r

  _  ' 


r

 

1



gc 

^ S

h

Muhim


munosabat:

bo‘lmagan 

komponenta 



uchun 

stexiometrik



XC 



X C }  ~ \ ( X A ~

 

^0))- 



\  (X B  -

 

4°’)



V

 

= i \ z Pil - A H Pi

  ) - r y  = 3 ( A

HBl)-r{ 

+ l ( - A

HC

2)-r2

Jarayonning matematik tavsifi (to‘g‘ri oqim).

i  i \ 


A 

^ »  // 


dx 

a

 

Vr>  p  x 

a

  dv

L 1 )  xA - ^  +  v - j 7  =  - r g A ^ - j r  =  - f g A

— “-3 7

de 

dt

]  2 )  

-   V

r

  r l( 

X

r

  d v

d£ 

v  dt

de 

v L '

v  de

2 9 8

www.ziyouz.com kutubxonasi




i.3)  % =*<(o)~ ( * ,  - 4

o

)) 4 ( * «



2 .1 )  ^ = - 2

t

,



2.2)  g*  = 3 -r ,-3 -r

2

2.3)  g «= r



2

3.1)  r,  = ktx2



A

3.2)  r



2 = Ar2x^

4.1)  &, = Axexp(- EJRT)



A.2)  k2 = A

2 exp(- E2/R T)

5 > £ 4 f a :

at 

L

6

)

dl 



CpL 

dT 

V„

=>

de 



vCpL

C„L

.  « 


L-  .  •/■  r   afv 

vC„L 




dl

7)  A? /;= 3 (-A //„)rl + (-A7/a )r

8)  AqT  = K T{Tr - T )

9)  Cp =C%xA+C%xB+C%xc

10.1)  Cj£  =aA+bAT + cAT



+dAr

10.2) 


C %  

=att + bBT + 

c b

T 2

 

d BT



3

10.3)  C“   = ar  + &c;r + 

dJ

2

Issiqlik tashuvchilarning oqimlari uchun tenglama:

11 \ 

<

Hj- - —!i

__L 


a

qT}

’  dt 

CPf LvT v 

9  ’ 

n

+3 differensial tenglama.

Itnshlang‘ich shart:



(1  l')  .r,(0) = x^0)

(12)  x„(



0) = x f  

(*)')  \'(())  v(<))

((>')  'I (())  7,(0)

2 9 9

www.ziyouz.com kutubxonasi




i

(ir) rr(o)=rr(0)



Kompyutyerda  xususiy  yechimni  aniqlash  uchun  Koshi  masa- 

lasi  yoki  boshlang'ich  shartli  masala yechiladi -  «o‘rin  almashish -  

urin almashish» issiqlik almashish apparatiga qarang (to‘g‘ri oqim).

3 0 0

www.ziyouz.com kutubxonasi




A x b o ro t m a trits a s i (to ‘g ‘r i oqim )

I " ' ' 1

v >

S(V


*r«)

rtm

n  


d

4 /


4 /

*<0)


•O)

J‘

r,rc


"

1

©



0

©

14



8

v >


©

©

©



4

©

7



5

5 *


q j *


i

T3

5 * .:



1 2

6 *


1

§

©



©

I I


\ p

1 5


7

1 0


8

fiS i)


©

9

9



©

©



11

10*


9

$

6



1 1 *

©

©



< $ >

1 6


i )

4

< S >

< $ >

1

5 f



4 *

1

2



6

4

3

1 1



5

i

4



Hisoblash algoritmining blok-sxemasi (to‘g‘ri oqim)

Jarayonning matematik tavsifi (tcskari oqim).

Ideal o ‘rin  almashish modelining komponentli  balansi:



1

 



dv 

dxA 

dxA 

V„

dv 

dx. 

VR  R

X .  

¥  V —

=   —  g A

4 d ( 

d i  

L  A

' R  » 

x ,  dv

~ d i~ w L 8 A ~ 7 d e

1

.

2

)

d*tt

d t

V,

L

dv

"d£

3 0 1

www.ziyouz.com kutubxonasi




1.3)

2

.

1

)

2

.

2

)

2.3)


3.1)

3.2)


4.1)

4.2)

5)

6

)

£

a

  ~

~

2

'   r i

S

b

  ~ ^ ' r\ ~ 3 ' r2

'

l



 

= k \X A

r 2  = k 2X l

kx = Ax exp(- Ex / RT

k

7  = A2 exp(- E2 / RT)

HP 

L

d{vT)_

di

dT

=^> ---  =



dt

t e + g t + g ? )

^   AaR + 





  Aa

1  =>

CPL  ‘ 

CpL  ■

~ ^ L -A a R +-El—Aar - 

vCpL  ■ 

vCpL  ‘

L

V

dv

~di

7)

8



) 

9)

AqR =3{-AHBX)rx+{-AHC{)r



2 

AqT  = K r {TT - T )

c = c

in d

x j + c ^ x ^  + c ; 11-

'  


P

 



 

P

 

_ r  


P

 

" r  


P c

  X


C

10.1)  C >



n

p;   = a A+ bAT + 

ca

T

+ dAT*

10.2)  C ;;  =aB +bBT + cBT



2  +dBT3

10.3)  C £   =ac + bcT + ccT



2  + dc T3

Issiqlik tashuvchilaming oqimi uchun tenglama:



dL—

H - ( - A q T)

11

)



d t

CPr 

L

vt

n+3  differensial tenglama, to‘g‘ri oqim  bilan  solishtirilganda 

faqat (11) tenglama o ‘zgaradi.



BoshlangMch shartlar tizimi:

{I.V)X

a

{0) = 4 }

0-20


 

= &

(5')  v(0) = v(o)



(6’) 

T(0) = T(o)

3 0 2

www.ziyouz.com kutubxonasi




(ll')  Tr (0) = Tp]

Kompyuterda  xususiy  yechimni  aniqlash  uchun  chegara  shartli 

chegaraviy  masala  yechiladi  -   «o4rin  almashish  -   o‘rin  almashish» 

issiqlik apparatiga qarang (teskari oqim).

Boshlang‘ich yaqinlashish:

fr (o)


Tenglamada  chegaraviy  shart  quyidagi  kattalikka  aylantiriiadi: 

7>(0), ya’ni kirishga issiqlik tashuvchi haroratining kattaliklari.



3 0 3

www.ziyouz.com kutubxonasi




A x b o ro t m a trits a s i (te s k a ri o q im )

-

v n



*.|TO

*(-) n«)


7<£) A jr

c .


«<0)

%

>vm



N ‘

H

n



: :

@

n



1

©

i§U



14

E 3


8

9

©



©

7

K ,

t g i


5

5*

13



5-]

©

12



6"

1

b

©

©

< i l



15

7

“ 1 “ J



10

8

$



<0>

E 0


9

9



i

©

11



io»

©

6



ll*

n

|f|



< P

*

16

t

.) ♦



1

5'

i



*

2

6?



4

3

i r



|___

1

i



©

4

Hisoblash algoritmining blok-sxemasi (teskari oqim)

r(fl


M

tl)


Tr (e

 = o)=> r r (o)



11’) tenglamaning yechimi:

3 0 4

www.ziyouz.com kutubxonasi




f u, = TT(L){T

7(0)}-'I<0) = 0

5.I.5.2.  Nostatsionar rejimdagi quvurli reaktorlar

-(o)(0


x

0(t)

xr\[) \

£ = 0 

£ = L

A - ± - + P

Asosiy qo‘yimIar:

Izotemiik rejim;

Bir parametrli diffuziyali model.

Matematik tavsifning tenglamasi:

V*  dx _ P V R  d2x 

dx 

R 

L  d t ~   L  dl2  Vd£+  A{<)

* = 


G*W 


=T gA = ' V = S'W

I)  ^  = D d



- \ - W ^  

dt 

d l



dl

-kx

1) 


tenglama  ikki  mustaqil  o ‘zgaruvchi  t  va  e  ga  ega  parabolik 

tipdagi  ikkinchi  tartibli  xususiy  hosilali  differensial  tenglama 

hisoblanadi  va  agar  oqim  uchun  bir  parametrli  diffuziyali  model 

qabul  qilingan  bo'lsa,  yagona  oddiy  reaksiya  oqib  o'tuvchi 

reaktorning nostatsionar rejimini tavsiflaydi.

Topish  lozim: 



x = x(t,£) 

t{0) 

O ^ l Z L

Boshlang‘ich shart:

l')  x(t{

0),e)= x{0)(i),  o z e z L  

Chegaraviy shart:



3 0 5

www.ziyouz.com kutubxonasi




\x(t,L) = x,(t)

Xususiy  hosilalarda differensial  tenglamalar tizimi  (XHDTT)  ni 

yechish  uchun  hosilasi  ma’lum  [/(0),/<*)J  va/yoki  [0,  L\  intervaldagi 

chekli -  farqli  shaklda namoyon  boMuvchi  diskretlashtirish  usulidan 

foydalanish  mumkin,  natijada 

1’)  va  1” )  chegara  shartli  1) 

tengiama  chekli  tenglamalar  tizimi  (CHTT)  dagi  va/yoki  oddiy 

differensial tenglamalar tizimi (ODTT) ga aylanib qoladi.

Bu  tenglamalar  uchun  diskretlashtirishning  uchta  variantdan 

foydalanish mumkin:

1)  £  mustaqil o ‘zgaruvchi  bo‘yicha:

dx z XM ~ Xi

d£ 

 

i

Natijada  t  mustaqil  o‘zgaruvchili  1  -  tartibli  oddiy  differensial 

tenglamalar tizimi olinadi.

2) Mustaqil  t o ‘zgaruvchi bo‘yicha: 



d x „ x j + i ~ x j

dt  ~ 



j  = 

\,...m — 

1

Natijada  £  mustaqil  o‘zgaruvchili  2 -  tartibli  oddiy differensial 

tenglamalar tizimi olinadi.

3)  £  va t mustaqil o ‘zgaruvchilar bo‘yicha:



&

  z

x M

~

x i

d£ 

 

i = \,...n-\

dx __x J+i- X j

dt  ~ 



j

 =  l,...m  — 1

Natijada chekli tenglamalar tizimi olinadi.

Mustaqil  o ‘zgaruvchi  bo‘yicha  diskretlashtirishning  1  -  varian- 

tini  batafsil ko‘rib chiqamiz:

r = 0  

t = L

|, 


■ ■  ■ -■ ■ ■ - ■" 

» ■  »H  i

/7  = 0  

2  



"  

/ 3 - 2   w - I  



n

  da  hosilalaming  chekli  -  ayirmali  keltirilishi  quyidagi 

ko‘rinishga ega:

3 0 6

www.ziyouz.com kutubxonasi




-   « K a m c h i l i k l a r   b o ‘y i c h a »   h o s i l a :

dx:

~dt

- x

f-Af


M

-   «Ortiqchalik bo‘yicha» hosila:



dx,

x,^  -  x,

•*■/-+1



dt

M

-   Ikkinchi hosila:



d

2x _  dl

_dx,

l'+M: 

dP I'-Af 

xi+1  2x, + X(_|

de:



M



M

Ushbu holda  1 ” ) chegaraviy shart quyidagiga teng:

*M ) = x0(/) = x0

x(t,L) = xL(t) = xn

Natijada  xususiy  hosilalarda  tenglamalardan  birini  diskret- 

lashtirish  oqibatida  t  mustaqil  o‘zgaruvchili  va  1’)  boshlang'ich 

shartli,  quyidagi  diskret  ko'rinishga  keltirilgan  oddiy  differensial 

tenglamalarning ( n - 1) tizimi olinadi:

/ = 1,...«-1

Agar  chekli  -  ayirmali  keltirishlarda  «ortiqchalik  bo‘yicha 

hosila»  hosilasidan  foydalanilsa,  unda  boshlang'ich  shartli  oddiy 

differensial tenglamalar tizimi quyidagi  ko‘rinishga ega boiadi:


Download 10,21 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   151   152   153   154   155   156   157   158   ...   229




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish