N. N. Rasulova z. Q. Jumayeva

« Is h la b c h iq a r is h r e ja si»
potentsial xaridorlarga kerakli m ahsulotlar 
hajm ini o 'z vaqtida ishlab chiqarish im koniyatining m avjudligini ko'rsatadi. 
M azkur b o 'lim d a quyidagilar o 'z aksini topadi: Y angi tashkil qilingan yoki 
faoliyat yuritayotgan korxonada tovar ishlab chiqarish jo y i; buning uchun zarur 
b o 'lg a n ishlab chiqarish quvvatlari va ulam ing o 's is h istiqbollari; xom ashyo va 
m aterial etkazib beruvchilar; ishlab chiqarish kooperatsiyasi; ishlab chiqarish 
oqim lari tizim ini tuzish; sifatni nazorat qilish jarayoni; foydalaniladigan 
standartlar; vujudga kelishi m um kin b o 'lg a n ishlab chiqarish xarajatlari.
« T a v a k a lc h ilik v a su g 'u r ta la s h n i 
b a h o la s h »
b o 'lim i ikki qism ga 
b o ’linadi. B irinchi qism da tavakkalchilikning barcha turlari (y o n g 'in , zilzila, 
soliqni boshqarishdagi o 'z g a rish la r va valyuta kursining tebranishi) oldindan 
hisoblab chiqiladi. Ikkinchi qism da esa tavakkalchilik xavfining oldini olish, y a'n i 
tavakkalchilik va zararlam i qisqartirish chora-tadbirlari k o 'rsatilad i, shuningdek, 
tavakkalchilik xavfidan su g 'u rtalash dasturi am alga oshiriladi.
M o liy a v iy reja
biznes-rejaning yakunlovchi b o 'lim i b o 'lib , korxona 
faoliyatining natijalarini tavsiflaydi. U quyidagi b o 'lim larn i o 'z ichiga oladi:
• savdo hajm ining bashorati;
• pul darom adlari va xarajatlari balansi;
• foyda va zarar b o 'y ic h a reja.
• M azkur rejaning k o 'rsatk ich lari sifatida quyidagilarni k o 'rsa tish m um kin:
• tovarlam i sotishdan tushgan darom ad;
• ishlab chiqarish xarajatlari;
• savdodan tushgan um um iy foyda;
• s o f foyda;
• korxona aktiv va passivining solishtirm a balansi;
• zararsizlikka erishish grafigi.
Shuningdek, m azkur b o 'lim d a ishlab chiqarishni tashkil qilish yoki 
kegaytirish uchun m ab lag ’ ja lb qilish rejalari ham ifodalanadi. B o 'lim d a 
korxonaning m oliviy barqarorligi yoki nochorligini aniqlash im konini beruvchi 
m axsus k o 'rsatk ich lar hisob-kitobi ham keltiriladi.
Biznes - rejaning tahliliy qism i uning eng ijodiy b o 'lim larid an biridir. 
K orxona b ir necha yildan beri ishlab kelayotgan b o 'ls a , tahlilda sotilgan m ahsulot
140

---

hajmi va foyda m iqdori so 'n g i m oliya yillari davom ida qay tariqa o 'zgarayotganini 
ko’rsatish kerak.